O‘zbekiston respublikasi madaniyat va sport ishlari vazirligi

V)    Birdan  -  bir  farqlanish.  Birdan-bir  o‘xshashlik.  Birga  bo‘ladigan 
o‘zgarishlar.  Statistika  ma'lumotlarni  tahlil  qilish  metodi.  Matematika-
kiberiyetika metodi. 
Pedagogik  eksperimentning  quyidagi  metodlar  mavjud:  birdan-bir  farqlanish  - 
yangi  metod  yoki  vosita  sifati  tekshiriladi.  Bunda  eksperimentda  ishtirok  qiladigan 
o‘quvchi-talabalar  ikki,  tarkiblari  bilim-malaka  bo‘yicha  teng  o‘quvchi-talabalardan 
iborat guruhga bo‘linadi, birinchi, nazorat guruhida o‘quv ish eskicha, yangi metod-
vositani ishga kiritmasdan o‘tkaziladi, ikkinchi eksperimental guruhda esa o‘quv ish 
yoki  aksincha,  yangi  metod-vositani  kiritib  o‘tkaziladi.  Sinovlar  o‘tish  vaqti  va 
mashg‘ulotlar hajmi belgilanadi. Sinovlar tugashi bilan natijalar solishtiriladi, natijalar 
tahlili  yangi  metod-vosita  ijobiy  ta'sir  etishi  qanchaligini  ko‘rsatadi.    Bunday 
pedagogik eksperiment ko‘zda tutilgan maqsadga qarab uch bosqichga bo‘linadi:  

---

78 
 
1)  Ta'kidlovchi  bosqich  -  hozirgi  kunda  mavjud  bo‘lgan  pedagogik  vaziyat 
o‘rganiladi;  
2)  Nazorat  bosqichi  -  eksperimentda  ishtirok  qiladigan  o‘quvchi-talabalar  bilim-
malakalari  tekshiriladi  va  ikki,  tarkiblari  bilim-malaka  bo‘yicha  teng  o‘quvchi-
talabalardan iborat guruhga ajratilgan hola o‘rganiladi;  
3)  O‘qitish  bosqichi  -  taqdim  etilgan  faraz  bo‘yicha  yangi  metod-vositalardan 
iborat  pedagogik  jarayon  yaratiladi  va  muhimligi  tekshiriladi.    Birdan-bir 
o‘xshashlik - ikki yoki bir necha guruhlarda o‘quvchi-talabalarning bilim, ko‘nikma 
va  malakalar  darajalarini  tekshirish  maqsadida  darslar  turli  metod-vositalar  asosida 
o‘tkaziladi. Sinovlar tugashi bilan natijalar solishtiriladi, natijalar tahlili har bir guruh 
o‘quvchi-talabalarning  bilim,  ko‘nikma  va  malakalar  darajalar  qanchaligi  va  sifatini 
ko‘rsatadi.  Birga  bo‘ladigan  o‘zgarishlar    -      ikki  yoki  bir  necha  guruhlarda 
o‘quvchi-talabalarning  bilim,  ko‘nikma  va  malakalar  darajalarini  o‘zgartirish 
maqsadida  yangi metod-vositani kiritilib o‘tkaziladi. Sinovlar tugashi bilan natijalar 
solishtiriladi, natijalar tahlili har bir guruh o‘quvchi-talabalarning bilim, ko‘nikma va 
malakalar darajalar o‘zgarishlar qanchaligi va sifatini ko‘rsatadi.