O’zbekiston respublikasi jismoniy tarbiya va sport vazirligi o’zbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport universiteti eshkak eshish nazariyasi va uslubiyati chirchiq-2020 yil

Eshkakni suvdan chiqarishda itaruvchi qo’l oldinga to’liq cho’ziladi va uning panjasi iyak darajasiga keladi. Tortuvchi qo’l eshkak harakatini to’xtatmasdan eshkak yuzasini suvga bosimini to’xtatib, eshkak yuzasini suvdan chiqaradi. Tortuvchi qo’l vertikal holatdan gorizontal holatga o’tadi. Itaruvchi qo’l bu vaqtda harakatsiz holda bo’ladi.
Navbatdagi olib o’tishga tayyorgarlik eshkakni bir yuzasi ko’tarilishi va ikkinchi yuzasi suvni ilish oldidan beriladigan tezlikdir.

19-rasm. Olipiya g’olibi Knut Xolmanning texnikasi
Oldinga cho’zilgan qo’l harakatsiz va bo’shashgan, bu hol to tortuvchi qo’l taxminan yelka bo’g’imi darajasiga kelgunga qadar davom etadi. Keyin ikkala qo’lda ham harakatlanish boshlanadi. Oldinga cho’zilgan qo’l pastga tushiriladi, ikkinchi qo’l eshkak yuzasini to’g’riga-oldinga yo’naltirib, tirsak bo’g’imidan bukiladi. Navbatdagi olib o’tishga tayyorgarlik va olib o’tish vaqtida eshkak o’z o’qi atrofida aylantiriladi.
Muvozanat saqlash va baydarkani boshqarish. Eshkak eshuvchining og’irlik markazi tayanch nuqtadan (suvdan) yuqorida bo’lganligi sababli uning baydarkadagi holati barqaror bo’lmaydi. Bu sportchidan qayiqni harakatlantirishda muvozanat saqlash ko’nikmasini talab qiladi. Bunga gavdaning to’g’ri holati orqali erishiladi.
Baydarkada muvozanatni saqlashning muhim omili o’rindiqning shakli va balandligi hisoblanadi: o’rindiq qancha baland bo’lsa, muvozanat saqlash shunchalik qiyin bo’ladi. Juda yassi o’rindiq eshkak eshuvchining to’g’ri holatni egallashiga imkon bermaydi, qolaversa, muvozanat saqlashni qiyinlashtiradi.
Baydarkada eshkak eshish sportiga yangi kirib kelgan shug’ullanuvchilar dastlabki mashg’ulotlarda quruqlikda immitatsiya mashqlarini bajaradi. Keyinchalik qirg’oqqa o’rnatilgan harakatsiz o’rindiqda eshish texnikasini bajaradi. Shundan so’ng shug’ullanuvchini qayiq asosiga muvozanat moslamasi o’rnatilgan qayiqlarda eshish harakatlarini amalga oshiradi.
Kanoechinikidan farqli ravishda baydarkachida qayiq yo’nalishini nazorat qiluvchi boshqaruv ruli bor. Tanani joylashuvini o’zgartirish orqali qayiq bortlarining suvga botishini nazorat qilish mumkin. Bu orqali qayiqqa nisbatan samarali yo’nalish beriladi va uni boshqarishni osonlashtiradi.
Baydarka qayig’i qayiqqa o’rnatilgan maxsus rulda yoki eshkak bilan boshqarilishi mumkin. Asosiy boshqarish rulda amalga oshiriladi. Eshkak bilan boshqarish tez burilish kerak bo’lgan hollarda, keskin to’xtashda, qirg’oqqa chiqishda va shunga o’xshash holatlarda amalga oshiriladi.