213
1-qadam
: Shifrlash algoritmining uchinchi qadamidagidek, shifroformat tagiga
kalit simvollari ketma ketligi yoziladi.
2-qadam
: Shifromatndan s
1R
simvollari
va mos kalit simvollari
k
m
ketma-ket
tanlanadi. Shifrlash matritsasi
Т
ш
dagi
k
m
= b
ij
shartni qanoatlantiruvchi qator
aniqlanadi.
I
qatorda
b
ij
= s
1R
element aniqlanadi. Rasshifrovka qilingan matnlar–
o’rniga
b
ij
simvoli joylashtiriladi.
3-qadam
: Rashsifrovka qilingan matn ajratilmasdan yoziladi. Hizmatchi simvollar
esa olib tashlanadi.
Мисол:
К = <ҒЎЗА>
kaliti
yordamida
Т = <ПАХTAҒАРАМИ>
dastlabki matnni
shifrlash va so’ngra rasshifrovka qilish talab etilsin. Shirflash va rasshifrovka qilish
natijalari quyida keltirilgan:
Dastlabki matn
: ПАХTA_ҒАРАМИ
Kalit
: ҒЎЗАҒЎЗАҒЎЗА
Almashtirilgan so’nggi matn
: МЎЯТҒЯЕАНЎФИ
Shifromatn:
МЎЯТҒЯЕАНЎФИ
Kalit
: ҒЎЗАҒЎЗАҒЎЗА
Rasshifrovka qilingan matn
: ПАХTA _ҒАРАМИ
Dastlabki matn
: ПАХTA _ҒАРАМИ
Polialfavitli almashtirish usullarining kriptoturg’unligi
oddiy almashtirish
usullariga nisbatan sezilarli darajada yuqori, chunki ularda dastlabki ketma
ketlikning bir simvollari turli simvollar bilan almashtirilishi mumkin. Ammo
shifrning statistik usullarga bardoshliligi kalit uzunligiga bog’liq.
O’rin almashtirish usullari
214
O’rin almashtirish usullariga binoan dastlabki matn belgilangan uzunlikdagi
bloklarga ajratilib, har bir blok ichidagi simvollar o’rni ma’lum algoritm bo’yicha
almashtiriladi. Eng oson o’rin
almashtirishga misol qilib, dastlabki informatsiya
blokini matritsaga qator bo’yicha yozishni, o’qishni esa ustun bo’yicha
amalga
oshirishni ko’rsatish mumkin. Matritsa qatorlarini to’ldirish va shirflangan
informatsiyani ustun bo’yicha o’qish ketma-ketligi kalit yordamida bajarilishi
mumkin. Usulning kriptoturg’unligi blok uzunligiga (
matritsa o’lchamiga
) bog’liq.
Masalan, uzunligi 64 simvolga teng bo’lgan blok (
matrista o’lchami 8x8
)
uchun
kalitning 1,6 milliard kombinatsiyasi bo’lishi mumkin. Uzunligi 256 simvolga teng
bo’lgan blok
(matritsa o’lchami 16x16
) uchun esa kalitning mumkin bo’lgan
kombinatsiyalari soni 1,4 . 10
2 6
ga yetishi mumkin. Bu xolda kalitni saralash
masalasi zamonaviy komp’yuterlar uchun ham ancha murakkab amal hisoblanadi.
Gamil’ton marshrutlariga asoslangan usulda
ham o’rin
almashtirishlardan
foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi:
1-qadam
: Dastlabki informatsiya bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchu
informatsiya uzunligi blok uzunligiga karrali bo’lmasa, oxirgi blokdagi bo’sh
o’rinlarga mahsus hizmatchi simvollar – to’ldiriluvchilar joylashtiriladi. Masalan,
* simvoli.
2-qadam
:Blok simvollari yordamida jadval to’ldiriladi va bu jadvalda simvolning
tartib raqami uchun ma’lum bir joy ajratiladi.
Do'stlaringiz bilan baham: