O‘zbekiston respublikasi adliya vazirligi

Dehqon xo„jaligi
– oilaviy mayda tovar xo„jaligi bo„lib, oila 
a‟zolarining shaxsiy mehnati asosida, myeros qilib qoldiriladigan umrbod 
egalik qilish uchun oila boshlig„iga byerilgan tomorqa yer uchastkasida 
qishloq xo„jaligi mahsulotlari yetishtiruvchi xo„jalik. 
 
Dehqon xo‟jaligidagi faoliyat– 
tadbirkorlik faoliyati 
Amalga oshirish shakillari 
Yuridik shaxs tashkil etgan 
holda 
Yuridik shaxs tashkil etmasdan 

---

145 
– dehqon xo‗jaligi ishlab chiqarishning barcha sohalarida shaxsiy va 
ijtimoiy manfaatlarni o‗zida ifodalaydi;
– dehqon xo‗jaliklarining bozor iqtisodiyoti munosabatlaridan kelib 
chiqqan holda uning eng muhim xususiyatlari ularni ishlab chiqarish 
jarayoni oilaning iste‘mol tasnifiga ega; 
– oilaviy xo‗jalik hisoblanadi, mehnat oila a‘zolari tomonidan 
amalga oshiriladi va dehqon xo‗jaligi subyekti tadbirkor subyekti 
hisoblanadi. 
Dehqon xo‗jaligi faoliyatining huquqiy asoslari o‗tgan yillar 
mobaynida izchil rivojlanish yo‗lini bosib o‗tdi.
Xususan, 
1992-yil 
3-iyulda 
O‗zbekiston 
Respublikasining
654-XII-sonli ―
Dehqon xo„jaligi to„g„risida
‖gi Qonuni qabul qilindi 
(hozirda o„z kuchini yo„qotgan)
. Qonun 5 bo‗lim, 24 moddadan iborat edi. 
Shu bilan bir qatorda agrar sektordagi tarkibiy o‗zgarishlar, qishloq 
xo‗jaligida faoliyat yurituvchi subyektlar tizimidagi yangiliklardan kelib 
chiqib, Qonunni zamon talablariga moslashtirish maqsadida 1998-yil
30-aprelda 
O‗zbekiston 
Respublikasining 
―
Dehqon 
xo„jaligi 
to„g„risida
‖gi Qonuni yangi tahrirda qabul qilindi. Yangi tahrirdagi 
Qonun 7 bob, 30 moddadan iborat bo‗lib, uning qabul qilinishi dehqon 
xo‗jaligi faoliyatning mustahkam huquqiy asosini barpo etdi. 
Ushbu Qonunda dehqon xo‗jaligi tushunchasi, dehqon xo‗jaligi 
a‘zolari, boshlig‗i, ularning a‘zolarining huquq va majburiyatlari dehqon 
xo‗jaligini tashkil etish, davlat ro‗yxatiga olish, dehqon xo‗jaliklariga yer 
berish, yerga egalik qilish, yerdan foydalanish va suv iste‘moli, dehqon 
xo‗jaligining mol-mulki, faoliyatining asoslari, dehqon xo‗jaligini tugatish 
(faoliyatini to‗xtatish) kabi masalalar huquqiy jihatdan tartibga solingan.
Qonunda tadbirkorlik faoliyatining subyekti tariqasida dehqon 
xo‗jaligining 7 ta huquqi alohida nazarda tutilgan:
