O‘zbekiston respubikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi

Harakatli o’yinlar: O’zbek xalq milliy o’yinlarining turlari beqiyos ko’p va ular qadimgi avlodlarimizning mehnat, turmush va madaniyatlarini aks ettiruvchi o’ziga xos ijtimoiy-tarbiyaviy xususiyatlardir. Bu xaqda professorlar M.Murodov, U.Qoraboyev, T.Usmanxo’jayev va b.q. bir qator mutaxassislar juda ko’p mulohazalar yuritishgan va o’zlarining kitoblarida o’yinlarning mazmuni, ijtimoiy-tarbiyaviy jarayonlarini batafsil yoritib berishgan.
O’zbek milliy o’yinlari o’quv yurtlarining «Jismoniy tarbiya» dasturlari va turli xil nufuzli xalq milliy o’yinlari dasturlaridan o’rin oganligi bilan muhim ahamiyat kasb etmoqda. Ularning nomlari va kelajakdagi muammolari haqida boshda eslatildi.
Harakat tushunchasi o’z-o’zidan ma’lumki, insonlar doimo nimalar bilandir band bo’ladi. Biri o’tirib ishlasa, ikkinchisi yurib, turib ishlaydi. Bu bilan tanadagi a’zolarning (qo’l, oyoq, gavda, bo’g’in, yurak, o’pka, qon tomirlari, asab tolalari va h.k.) me’yorida ishlashipi ta’minlaydi. Bular tabiiy bir holda bayashriladi. Bolalar, o’smirlar, talabalar o’z ixtiyorlari bilan doimo qandaydir o’yinlar bilan band bo’lishadi. Hozirgi davr sharoitida shahar va qishloq yoshlari bekorchi yoki bo’sh vaqtlarida futbol, voleybol, basketbol, tennis kabi sport o’yinlarining elementlari bilan shug’ullanishadi. Kichik yoshdagi maktab o’quvchilari asosan to’p o’iinlari, sakrashlar va turli xil harakatli o’yinlarni eshik,hovli, ko’chalarda doimo o’ynagaadi. Bu faol harakatlar bolalarning harakatchanligini rivojlantnrishda muhim rol o’ynamoqda.
Takidlash zarurki, aksariyat barcha o’yinlarni bog’cha yoki maktablarda o’rgatishgan, ularni bolalar sevib o’ynagaadi. O’yinlarning ko’pchiligi xalqaro miqyosdagi turlardir. O’zbek milliy harakatli o’yinlarini ko’pchiligini yoshlar bilishmaydi yoki o'ynash uchun sharoitlar yetishmaydi. Shu sababdan mahalla ahillari, qishloqdagi faollar milliy harakatli o’yinlarni tashkil qilishda yordam berishlari lozim.
II-BOB. SAYOHATLAR VA XALQ MILLIY O‘YINLARI BILAN BOG‘LIQ ATAMALARDAN FOYDALANISH.
Jismoniy tarbiya, sport, sayohat va xalq milliy o‘yinlari haqidagi o‘quv uslubiy qo‘llanmalar va boshqa vositalar juda ko‘p muhim atamalar, iboralar ifoda etilgan. Ularning eng kerakli tomonlari doimiy ravishda o‘rganib borish, oila va ish joylarida ulardan foydalanish jismoniy barkamollik va bardamlikni ta’minlashning yo‘lidir.