O’zbekiston republikasi xalq ta’limi vazirligi

«Hissiyot» «emotsiya» va «his-tuyg`u»deganso`zlarko`pinchasinonimlarsifatida
qo`llaniladi. Torroqma’nodaolganda, buqandaydirbirozdoimiyroqhis-tuyg`ularning
bevositavavaqtinchaboshdankechirilishdaniboratdir. «Emotsiya» so`zi ruhiy
hayajonlanish, ruhiy xarakterlanish degan ma’noni beradi.



His-tuyg`ularning aktiv yoki passivligi





Astenik (grekcha astheneia-zaiflik, kuchsizlik)-bo`shashtiruvchi.

Stenik (grekcha sthenos-kuch, g`ayrat uyg`otuvchi)








Yuksak his-tuyg`ular





Estetik
hislar

Ma`naviy- axloqiy hislar

Intellektual
hislar



Intellektual (aqliy) his-tuyg`ularga bilishga qiziqish, ajablanish, shubhalanish, taajjublanish, ishonch kabi hislar kiradi. Bularning barchasi ijobiy harakterga ega bo`lib kishini bilishga, o`rganishga, ishtiyoq bilan ishlashga undaydi.





Ma`naviy-axloqiy hislar- harakatlar, xuiq-atvorga jamiyatda qabul qilingan axloq asosida baho berish bilab bog`liq bo`lgan kechimalardid.Ma’naviy his-tuyg`ularga do`stlik-o`rtoqlik, Vatanga muhabbat, insonparvarlik, hamdardlik, sodiqlik, uyalish, mehnatni sevish kabi his-tuyg`ular kiradi. Bizning axloqiy yetukligimiz, tarbiyalanganligimiz ana shu hislar orqali belgilanadi.





Estetik his-tuyg`ularga bizning go`zal, chiroyli, yoqimli narsalardan zavqlanishimiz, shodlanishimiz, xuzur qilishimiz, rohatlanishimiz kabilar kiradi. Bu hislarning manbai go`zal tabiat, san’at, adabiyot, chiroyli turmush kabilar bo`lishi mumkin.


Nazorat uchun savollar.

1. 
   Hissiyot deb nimaga aytiladi va uning hosil bo’lish manbalari?
   
2. 
   Hissiyot inson hayotida qanday ahamiyatga ega?
   
3. 
   Hissiyot va emotsiya qanday ifodalanadi?
   
4. 
   Hissiyotning fiziologik asoslari nimalardan iborat?
   
5. 
   Emotsional hislar va uning turlari qaysilar?
   
6. 
   His-tuyg`ularning asosiy sifatlariga ta`rif bering.
   
7. 
   Affekt nima va qanday qilib uning oldi olinadi?
   
8. 
   Yuksak hislar qaysilar? Misol keltiring.
   
9. 
   Hissiyot shaxsni qanday xarakterlab beradi?
   
10. 
    Kishi kechinmalarining ayrim manbalarini ko`rsating.