O’zbekiston republikasi xalq ta’limi vazirligi

Emotsiya-odam shaxsining ijtimoiy hayot sharoitida mavjud bo‘lgan va tarixiy
tarkib topgan, jamiyatni alohida kishi tomonidan o‘zlashtirilgan qoidalari, g‘oyalarini aks ettiruvchi ongni tarkibiga kiruvchi yuksak hislarni kechirishidan paydo bo‘ladi. Emotsiya belgilari yaqqol namoyon bo‘ladigan hissiyotlarni ichdan kechirishdan iborat psixik jarayonning sodir bo‘lishini aniq shaklidir.



Hissiyot - shaxsni o‘z-o‘ziga, atrofdagilarga, jamiyatga, jamiyat mulkiga, o‘qishga mehnatga bo‘lganmunosabatlaridan kelib chiqadigan yoqimli yoki yoqimsiz (xush vanoxush) kechinmalardir. Lekin emotsiya va hissiyotni bir-biridan keskin ajratish ham yaramaydi. Hissiyot jamiyat va o‘z shaxsining o‘zaro munosabati uchun ahamiyatli bo‘lgan narsalarni aks ettirishdir.



Affekt-kishini tez chulg`ab oladigan va shiddat bilan o`tib ketadigan his-tuyg`u affekt (hissiy portlash) deb aytiladi. Bu paytda kishi ong bilan ishlay olmaydi, o`zini boshqara olmaydi, nazorat keskin susayib ketadi, iroda o`ziga bo`ysunmaydi.





Kayfiyat-uncha kuchli bo`lmagan, lekin o`zoq vaqt davom etadigan barqaror hisdir. Kayfiyat shodu-hurramlik yoki qayg`uli, tetiklik yoki lanjlik, hayajonli yoki mayuslik, jiddiy yoki yengiltaklik, jizzakilik yoki muloyimlik kabilar tarzida kechadi.






Stress – kuchli hissiy zo`riqishdan iborat jarayon. Hissiy zo`riqish xavf-xatar tug`ilgan, kishi xafa bo`lgan, uyalgan, taxlika ostida qolgan vaziyatlarda ro`y beradi.



Ehtiroslar deb kishi hatti-harakatlari yo`nalishini belgilaydigan, barqaror, chuqur va kuchli hislarga aytiladi. Masalan, rassomlikka, musiqaga ehtiros, bedana urishtirish kabilarga ehtiros.