O`zbekiston musulmonlar idorasi Buxoro shahar "Jo`ybori Kalon" ayol -qizlar o`rta maxsus islom bilim yurti

Abdulloh ibn Muborak

Ibn Muborak Abu Abdurahmon Marvaziyning asl vatani Marv shahri bo`lib, Laknaviy ta`kidlashicha, onasi Xorazmlik va otasi turkiylardan bo`lgan. U Abu Hanifaning yaqin suhbatdoshlari va shogirdlaridan biri bo`lib, o`z ilmini undan olgan. Bir kuni Abu Hanifa undan hayot yo`liga kirgani haqida so`ragani da javob bergan ekan:“Do`stlarim bilan bir bog`da o`tirib,kechgacha yeb-ichdik, men ud va tanbur chalishga juda qiziqar edim. Tong chog`i uxlab tush ko`rsam, tepamda daraxt ustida bir qush o`tirib bunday dedi: “Iymon keltirgan kishilar uchun dillari Allohning zikriga va undan nozil bo`lgan haq – Qur`onga moyil bo`lish vaqti kelmadimi?”(Hadid surasi,16-oyat). Men“Ha, vaqti kelgan”, dedim. Uyg`onishim bilan udimni sindirib, yonimda bor narsalarni yoqib yubordim. Bu esa mening zohidlik yo`liga qo`ygan ilk qadamim edi.

Ibn Muborak o`p kitoblar muallifi edi. Imomlar va buyuk olimlar uning haqida ajoyib so`zlar aytib, oliy xislatlari va ilmiy maqomini tavsif etganlar. Ibn Uyayna u haqida: “Men sahobalarni ko`zdan kechirib o`tdim, ularda Payg`ambar bilan suhbatlashib g`azovotga qatnashadiganlaridan boshqa Ibn Muborakka nisbatan ustun turadigan biror ortiqcha fazilat ko`rmadim”, degan ekan.
Ibn Muborak Imomi A`zam Abu Hanifaning eng samimiy do`sti va shogirdi sifatida uning ishonchiga sazovor bo`lib, belgan va har joyda uning homiysi bo`lgan. Ibn Hajar Asqaloniy Yahyo Andalusiydan shunday rivoyat qiladi: Molik bilan bir majlisda o`tirganimizda, Ibn Muborak kirishi uchun ruxsat so`ralganda ruxsat berildi. O`shanda men imom Molikni ko`rdimki, Ibn Muborak uchun o`rnidan turmoqchi bo`ldi, so`ngra u uni o`tirg`izdi. Men Imom Molikning undan boshqa hech bir kishi uchun o`rnidan turganini ko`rmagan edim.
Barcha olimlar guvohligicha, u eng ishonarli olim, faqih, muhaddis, ayni holda shijoat va sahovat egasi ham edi, birinchilardan bo`lib hadislarni to`pladi, Ibn Junayd Ibn Maindan rivoyat qilishicha, u kitoblarida minglab hadisni rivoyat qilgan.
Ibn Muborak haqida juda ko`p manbalarda, jumladan, “Mirotul-junon”, “Vafayotul-a`yon” va boshqa kitoblarda mufassal ma`lumotlar berilgan.
Abu Maryam Marvaziy
Abu – isma Nux ibn Maryam Yazid ibn Jauna al-Marvaziy mashhur Hanafiy olimlaridan edi. Ibn Qutlubg`o yozishicha, u birinchi bo`lib Abu Hanifa fiqhini to`plagani uchun “Al-Jome`” (to`plovchi) laqabi bilan atalgan. Ba`zilar fikricha, uning bu laqabni olishiga sabab barcha ilmlarni jamlashtirgani bo`lgan. Uning to`rt xil majlisi bo`lgan, bir majlis asarlar (hadislar) uchun, bir majlis Abu Hanifa dan rivoyat qilingan so`zlar uchun, bir majlis nahv (grammatika) uchun, bir majlis she`riyat uchun bo`lib o`tar ekan.
Abu Maryam Zuhriy, Muqotil ibn Hayyondan rivoyat qilgan. U Abu Ja`far Mansur Abbosiy davrida Marv shahri qozisi bo`lgan va 173-hijriy yili vafot qilgan.