O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd



Download 1,56 Mb.
Pdf ko'rish
bet53/184
Sana23.02.2022
Hajmi1,56 Mb.
#163407
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   184
Bog'liq
Ozbekiston-Milliy-Ensiklopediyasi-Ch-harfi

ЧЕРЕМУХА (Padus) — раънодошлар 
оиласига мансуб дарахт ёки буталар тур-
куми. Бўйи 2—17 (20) м, диаметри 40 см. 
Шохшаббалари кенг, калин, эгилиб тура-
диган поясининг пўстлоғи кулрангқора, 
ёш новдалариники очиқ яшил ёки 
қизилжигарранг, ялтироқ. Барги 5—15 
см. Гуллари хушбўй, ҳидли, 8—12 см 
узунликдаги шингилга тўпланган. Мева-
си данакли, бир уруғли, шарсимон кора, 
ялтироқ, ширин реэавор. Май—июнь ой-
ларида гуллайди. Барги, пўстлоғи, гули, 
меваси ва уруғида амигдалин глюкозиди 
бор. Шим. Америка, Европа ва Осиёда 
тарқалган. 20 тури маълум. Шулардан од-
дий Ч.нинг (P.racemosa) аҳамияти катта. 
Ўзбекистонда оддий Ч. ва вирги н Ч. ман-
зарали ўсимлик сифатида ўстирилади. 


www.ziyouz.com кутубхонаси
51
Пўстлоғидан яшил ва қўнғир бўёқ оли-
нади. Мевасида олма, лимон кислота 
ва 5% қанд, баргида витамин С ва эфир 
мойи — прунозин бор. Меваси истеъ-
мол қилинади ва ичимликлар тайёрлаш-
да ишлатилади, шунингдек, ичбуруғга 
қарши дори тайёрланади. 
ЧЕРЕНКОВ 
Павел 
Алексеевич 
(1904.28.7, Воронеж вилояти — 1990) 
рус физиги, акад. (1970); Воронеж 
университетини тугатган (1928). СССР 
ФА Физика интида ишлаган (1930 
й.дан). Илмий ишлари физик оптика, 
ядро физикаси, космик нурлар физика-
си ва ҳтезлаткичлар техникасига оид. 
C.W.Baвилов раҳбарлигида уран тузла-
ри эритмасининг гамманурланиш таъ-
сиридаги люминесценциясини ўрганиб, 
одатдаги люминесценциядан фаркла-
нувчи ёруғлик (Черенков — Вавилон 
нурланиши) юзага келишини қайд этди, 
унинг асосий хоссаси — йўналганлигини 
аниклади (1936). Моддада ёруғлик тезли-
гидан катта тезликли зарядли зарралар 
таъсирида модданинг ёруғланиш эффек-
ти Вавилов — Черенков эффекти номи-
ни олди. Ч. биринчи синхротронларнинг 
яратилишига ҳисса қўшган. Тормозла-
ниш нурланишининг нуклонлар ва ядро-
лар билан ўзаро таъсирини, фотоядро ва 
фотомезон реакцияларни, юқори энерги-
яли гаммаквантлар билан енгил ядролар-
нинг парчаланишини тадқиқ этган. Но-
бель мукофоти лауреати (1958). 

Download 1,56 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   49   50   51   52   53   54   55   56   ...   184




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish