O'zbekiston Milliy Ensiklopediyasi indd



Download 2,2 Mb.
Pdf ko'rish
bet310/328
Sana24.02.2022
Hajmi2,2 Mb.
#207098
1   ...   306   307   308   309   310   311   312   313   ...   328
Bog'liq
O zbekiston Milliy Ensiklopediyasi - E harfi

ЭХИУРИДЛАР 
 
умуртқасиз 
ҳайвонлар типи (илгариги ҳалқали 
чувалчанглар 
синфи). 
Филогенея-
си аниқ эмас. Гавдаси цилиндрсимон, 
бўғимларга бўлинмаган, уз. 3 см дан 185 
см гача. Узун (1 м гача) киприклар билан 
қопланган хартуми озиқни оғизга суриш 
учун хизмат қилади. Оғзи хартуми асо-
сида жойлашган. Танасининг олдинги 
қорин томонида бир жуфт қили бор. Ик-
киламчи тана бўшлиғида кўп сиртмоқли 
ичаги жойлашган. Ичаги анал тешигига 
очилади. Жуфт анал халтаси киприкли 
воронка билан таъминланган бўлиб, ай-
ириш ва нафас олиш функциясини бажа-
ради. Жинсий ҳужайралар 1—4 жуфт не-
фромиксиялар орқали чиқарилади. Қон 
айланиш системаси яхши ривожланма-
ган. Нерв системаси ҳалқум атрофи нерв 
ҳалқаси ва қорин нерв занжиридан ибо-
рат. Айрим жинсли, личинкаси — трохо-
фора. Айрим турлари (бонеллия)да жин-
сий диморфизм ривожланган. 1 синфга 
мансуб 150 га яқин тури бор. Денгиз ту-
бидаги балчиққа кўмилиб яшайди. 
ЭХОЛОТ (эхо ва лот) — гидро-
акустик сигналлар (акссадо) ёрда-
мида сув чуқурлигини ўлчаш учун 
мўлжалланган навигация асбоби. Иши 
кемага ўрнатилган ультратовуш (УТ) ни 
узатувчи ва қабул қилувчи қурилма (ви-
братор) дан узатилган товуш сигналлари 
сув тубига бориб, қайтиб келгунча ўтган 
вақтни ўлчашга асосланган. Махсус 
электр генератор вибраторга дамбадам 
электр импульсларини юбориб туради, 
вибратор уларни акустик тебранишлар 
(товуш)га айлантириб узатади. Сув ту-
бидан қайтган акустик тебранишларни 
ўша вибраторнинг ўзи қабул қилиб, улар-
ни электр импульсларига ўзгартиради. 
Кучайган импульслар чуқурлик индика-
торига келиб тушади. Бу индикатор им-
пульсларнинг бориб келиши учун кетган 
вақгни аниқлайди. Бу қийматни махсус 
формулага қўйиб, сувнинг чуқурлиги 
топилади. Э.лардан сув чуқурлигини 
ўлчашдан ташқари балиқ тўдаларини 
топиш, сув ости кемаларининг ўрнини 
аниқлаш, товуш тарқатувчи қатламларни 
тадқиқ қилиш, сув ости тупроғининг ту-
рини аниқлаш ва бошқалар гидроакустик 
ўлчашлар учун ҳам фойдаланилади.

Download 2,2 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   306   307   308   309   310   311   312   313   ...   328




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish