O‘zbekisòon respublikasi oliy va o‘RÒa maxsus

Kasallikning klinik belgilari. Kasallik ko‘proq surunkali oqimda kechadi. Chavoqlar, shu yili tug‘ilganlar va bir yoshdagi baliqlar kasallanadi, kamroq esa 2 yoshdagilar kasallikka chalinadi. Kasal baliqlarda jabraning anemiyasi, zo‘rg‘a harakatlanish, qorinchasi damlangan yoki ichiga tortilgan, orqasi o‘tkirlashgan, ko‘zlari tepaga qaragan bo‘ladi.
Shu yili tug‘ilganlarda kasallik o‘tkir oqimda kechadi. Ular guruhlab qirg‘oqdagi toza suv oqimiga to‘planishadi va tezda nobud bo‘lishadi. 1—1,5 oylik chavoqlarning o‘limi 75% va undan yuqori bo‘lishi mumkin. Kuchli zararlangan shu yili tug‘ilgan baliqlar qishni og‘ir o‘tkazib mart yoki aprel oyining boshlarida nobud bo‘ladi.
Patogenezi. Gelmintlarning ichaklarda parazitlik qilishi oqi- batida oziqaning so‘rilish jarayoni buziladi va organ, to‘qima- larning funksiyasi izdan chiqadi. Ichaklarning shilliq pardasi yallig‘lanadi. Sestodalar o‘zining botriyalari bilan shilliq parda va vorsinkalarini qisib qo‘yadi, shu bilan shilliq pardani oziqalar- dan izolatsiya qilib qo‘yadi, natijada hazmlangan oziqaning assimilatsiya jarayoni buziladi. Parazitlar o‘zidan chiqarayotgan chiqindilar bilan organizmni zaharlaydi. Ichak shilliq pardasi- ning jarohatlangan joylaridan ikkilamchi patogen mikrofloralar kirib, kasallik kechishini yana ham og‘irlashtiradi. Qonda ge- moglobin miqdori 25—30% ga kamayadi, polimorf o‘zakli ley- kotsitlar va neytrofillar soni ko‘payadi. Invaziyalangan shu yilgi baliqlarning tana og‘irligi vegetatsiya davrining oxirida 15—20% va undan yuqori kamayadi.
Patologoanatomik o‘zgarishlar. Qorin bo‘shlig‘ida assitli
suyuqlik to‘plangan. Ichaklar yallig‘langan, gelmintlar to‘plan- gan joyidagi ichak devorlari yupqalashgan, oqargan, silliq va tezda yirtiladi. Jigar oqargan, bo‘shashgan. Buyraklar qon bilan to‘l- gan, o‘t pufagi kattalashgan. Gistologik tekshirilganida o‘t pu- fagi epiteliysining deskvamatsiya holati, ichak shilliq pardasi vorsinkalari yemirilgan bo‘ladi hamda turli atrofik va destruktiv o‘zgarishlar kuzatiladi.
Òashxis kompleks usulda: epizootologik ma’lumotlar ino- batga olinishi kerak, kasallikning klinik belgilariga qarab hamda baliqlarni gelmintologik tekshiruv natijalariga asoslanib qo‘yiladi. Òekshirish uchun har bir hovuzdan kamida 20—25 ta chavoq, shu yilgilar va bir yoshgacha bo‘lgan baliqlar, ikki yoshdagi baliqlardan 10—15 ekzemplyar namuna olinadi va parazitologik yorib ko‘rib, botriosefalozlarni topib tashxis qo‘yiladi.
Yashirin parazit tashuvchilarni aniqlash maqsadida biotek- shirish qo‘yiladi. Buning uchun katta yoshdagi baliqlar boqi- layotgan suv hovuzlariga ikki haftalik chavoqlar o‘tkaziladi, 2— 3 hafta o‘tgach ularni ushlab tekshiriladi va tashxis qo‘yiladi.