O‘zbek tilshunosligi kafedrasi o‘zbek terminologiyasi fanidan ma’ruza matnlari

- goh affiksli so‘z yasovchi model
O‘zbek adabiy tili tarkibiga fors-tojik tilidan juda barvaqt o‘zlashgan –goh affiksi ishtirokida yuzaga kelgan bu model asosdan anglashilgan voqea-hodisa sodir bo‘luvchi o‘rin, joy nomini ifodalaydi: janggoh («pole bitvi», «arena bitvi»), askargoh («voyenniy lager»), lashkargoh ( «voyenniy lager») va h.k.
– noma affiksli so‘z yasovchi model
Forscha-tojikcha so‘z-affiksli ushbu model asosan hujjat, yozuv, xat, hujjat nomi namunasi ma’nosini anglatadigan terminlarni yasaydi( URSl 1988; 723): bayonnoma («protokol»), vasiyatnoma («pismennoye zaveshaniye»), guvohnoma («svidetelstvo»), ahdnoma («kontrakt», «dogovor»), shartnoma («dogovor»), ma’lumotnoma («spravka»), axborotnoma («vestnik»), shahodatnoma(«attestat)


Nazorat savollari

1. 
   O‘zbek tili terminlarining asosini struktur-semantik jihatdan qanday so‘zlar tashkil
   
   1. 
      qiladi?
      
2. 
   O‘zbek tili terminologiyasi qaysi turkumli so‘zlardan iborat?
   
3. 
   Termin yasashda qaysi usul eng sermahsul hisoblanadi?
   
4. 
   Ot turkumli termin(turdosh ot)larning affiksal usul bilan yasalishi haqida baxs yuriting.
   
5. 
   –chi affiksli model bilan yasalgan tarixiy terminlarni tavsiflang.
   
6. 
   “Muhokamat ul-lug‘atayn”da –chi affiksi ishtirokida yasalgan qaysi soha istilohlari
   
   1. 
      keltirilgan?
      
7. 
   –lik affiksli model qanday ma’noli ot-terminlarni hosil qiladi?
   
8. 
   –chilik affiksli model qanday ma’noli terminlarni yuzaga chiqaradi?
   
9. 
   –cha, -dosh, -lash,-lashtirish affiksli modellar qanday ma’noli terminlarni yasaydi?
   
10. 
    O‘zbek tilida terminlar yasashda o‘zlashma qo‘shimchalarning o‘rni qanday?
    
11. 
    Mustaqillikdan keyin o‘zbek leksikografiyasi qanday yutuqlarga erishdi?
    
12. 
    “O‘zbek tilining etimologik lug‘ati” xususida fikringiz qanday?
    
13. 
    “O‘zbek tilining izohli lug‘ati” (besh tomlik) sizni qoniqtiradimi?
    

Adabiyotlar:
1. Begmatov E. Hozirgi o‘zbek adabiy tilining leksik qatlami. -Toshkent: Fan, 1988.
2. BektemirovH., Begmatov E. Mustaqillik davri atamalari. Toshkent: Fan, 2002.
3. Dadabayev X.A. Obshestvenno-politicheskaya i sotsialno-ekonomicheskaya terminologiya v tyurkoyazichnix pismennix pamyatnikax X1-X1U vv. -Tashkent: Yozuvchi, 1991.
4. Danilenko V.P. Russkaya terminologiya. Opit lingvisticheskogo opisaniya.- M.: Nauka, 1977.
5. Doniyorov R. O‘zbek tili texnik terminologiyasining ayrim masalalari. Toshkent: Fan, 1977.