Ozbek tili

Turdosh ot 

Bir turdagi predmet, voqea-hodisalarning umumiy nomini bildiradigan otlar turdosh 

otlar deyiladi: odam, bug‘doy, bayroq, yomg‘ir, davlat, meva, tezlik, oqibat kabi. 

Turdosh  otlar  birlik  va  ko‘plik  shakllarda  qo‘llanadi.  Turdosh  otlar  ifodalagan 

tushunchaning  xususiyatiga  ko‘ra  aniq  va  mavhum  otlarga  bo‘linadi.  Bevosita  ko‘rish, 

sanash  mumkin  bo‘lgan  jonli  va  jonsiz  predmetlar  aniq  otlar  hisoblanadi:  kitob,  daftar, 

eshik,  tuproq,  olma.  Bunday  otlar  sanoq  sonlar  bilan  sintaktik  aloqaga  kirisha  oladi:  o‘nta 

kitob,  to‘rtta  olma.  Shuningdek,  sub’ektiv  baho  hamda  ko‘plik  qo‘shimchalarini  qabul 

qiladi: qizaloq, kitoblar. 

Mavhum  tushuncha,  belgi,  xususiyat  va  holat  nomlari  mavhum  otlar  deyiladi. 

Mavhum  otlar  ko‘plik  shaklida  qo‘llanmaydi:  ezgulik,  yaxshilik,  mehr,  muhabbat,  baxt, 

quvonch.  Ko‘plik  qo‘shimchasini  qabul  qilganda  grammatik  ko‘plikni  emas,  balki  modal 

ma’nolarni  ifodalagan  bo‘ladi:  Ovozlari  qulog‘im  ostida  jaranglab  turibdi  (S.Ahmad).  

Quvonchlarim yaproq misol to‘kildi (F.Azimova).  

Turdosh  otlar  birlik  shaklida  predmetlarning  jamini  yoki  yakka  predmetlarni 

ifodalaydi. Shunga ko‘ra yakka va jamlovchi otlarga ajratiladi.   

---

9 

 

Yakka otlar bir turdagi predmetlardan birini ajratib ifodalaydi: gul, choynak, piyola.