O`zbek tili va adabiyotini o`qitish metodikasi

AN’ANAVIY DARSLAR – darsni bir maromda o‘tish jarayoni; har doim davom etadigan aynan o‘xshash o‘quv holatlari. An’anaviy o‘qitish texnologiyalari, avtoritar texnologiyalar asosida tashkil etiladigan o‘quv jarayoni o‘quvchilarning ichki dunyosi bilan chuqur bog‘lanmagan. Bu jarayonda o‘quvchilar individual layoqatlarini namoyon qilish imkoniyatiga ega bo‘lmaydi. Ular o‘zlarini ijodiy jihatdan ko‘rsata olmaydilar.

AUDIOVIZUAL O‘QITISH VOSITALARI (lotincha audire – eshitmoq va visualis – ko‘rinadigan so‘zlaridan) – o‘qitish kechimida foydalaniladigan zamonaviy texnik vositalar. A.o‘.v. sirasiga o‘quv kinolari, diafilmlar, diapozitivlar, proektorlar, lingofon vositalari, ovoz yozish, radio eshittirish, teleko‘rsatuv va boshqalar kiradi. A.o‘.v. o‘quvchilarning sezgi muchallariga bevosita ta’sir ko‘rsatish imkoniyatiga ega bo‘lganligi sababli o‘qitish kechimida ularning samaradorligi yuqori bo‘ladi.

ADAPTATSIYA – bolaning maktab sharoitiga, uning talab va mezonlariga moslashishi; indivdning ijtimoiy shaxs bo‘lib yetishish jarayoni va natijasi; badiiy matnning muayyan pedagogik-didaktik maqsadlar zamiridagi o‘zgartirilishi, soddalashtirilishi.

BADIIY ASAR–estetik maqsadga yo‘naltirilib, obrazlar vositasida kishi ruhiyati va tafakkuriga ta’sir ko‘rsata oladigan, muayyan mantiqiy tugallik hamda badiiy o‘ziga xoslikka ega teran mazmun va ta’sirchan shakldan iborat yaratiq.

BADIIY O‘QISH – biror badiiy matnni maromiga yetkazib ijro qilish orqali o‘quvchi yoki talabalarga asar matni mohiyatini ta’sirchan qilib yetkazib berishga qaratilgan didaktik kechim. B.o‘. qadimgi o‘zbek ta’lim tizimidagi asosiy ish turlaridan biri bo‘lgan. Shuningdek, B.o‘. o‘tmishda baxshi, xalfa, qissaxon, ertakchi, badihago‘y, qiziqchi kabi san’at ahli kasbiy faoliyatida muhim o‘rin tutgan. B.o‘. adabiyot va musiqa o‘quv fanlaridan ta’lim berishda muhim o‘rin tutadigan pedagogik tadbirdir.