O`zbek tili va adabiyotini o`qitish metodikasi

Savol va topshiriqlar:

1-topshiriq. Metodist V.Qodirov shunday yozadi:

“Adabiyot o‘qituvchisi vaqtli adabiy nashrlarda, ilmiy-adabiy to‘plamlarda e'lon qilinayotgn mumtoz namunalar, xususan, tasavvuf bitiklari talqin va tahlil qilingan maqolalarni muntazam ravishda o‘qib, o‘rganib borishi lozim” (V.Qodirov. Mumtoz adabiyot: o‘qitish muammolari va yechimlar, – Toshkent, Alisher Navoiy nomidagi O‘zbekiston Milliy kutubxo‘zbek si, 2009,122-bet).

A. Ayting-chi, Siz oxirgi marta mana shunday maqolalardan qaysi birlarini o‘qidingiz. Uning qisqacha annotatsiyasini yozing.

B. “O‘zbek tili va adabiyoti”, “Til va adabiyot ta'limi”, “Sharq yulduzi”, “O‘zbekiston adabiyoti va san'ati”, “Yozuvchi” singari jurnal hamda gazeta sahifalarida shu muammoga bag‘ishlangan yangi maqolalar obzorini tuzing. Ularga qisqacha tavsif bering.

2-topshiriq. 2006-yilda Anvar Hojiahmedovning “Navoiy aruzi nafosati” degan kitobi nashr etilgan. Undagi “Ruboiylarning o‘lchov me'yorlari” degan bob bor. Shu bob mazmuni bilan tanishing. Endi mana shu o‘rganganlaringiz asosida quyidagi ruboiylarni tahlil qiling:

* * *

Ko‘z bila qoshing yaxshi, qabog‘ing yaxshi,

Yuz bila so‘zing yaxshi, dudog‘ing yaxshi,

Eng bila menging yaxshi, saqog‘ing yaxshi.

Bir-bir ne deyin, boshdin ayog‘ing yaxshi. (Navoiy)

* * *

Jondin seni ko‘p sevarmen, ey umri aziz,

Sondin seni ko‘p sevarmen, ey umri aziz.

Har neniki cevmak ondin ortuq bo‘lmas,

Ondin seni ko‘p sevarmen, ey umri aziz. (Navoiy)
Har kimki, vafo qilsa - vafo topqusidur!

Har kimki, jafo qilsa - jafo topqusidur!

Yaxshi kishi ko‘rmagay yomonlik hargiz,

Har kimki, yomon bo‘lsa - jazo topqusidur! (Bobur)

Azm ayla sabo, yet guli xandonimg‘a,

Ne gulki, quyoshdek mohi tobonimg‘a.

Yetgil dog‘i ishtiyoq ila Boburdin

Zinhor degil salom tuqqonimg‘a. (Bobur)

1-topshiriq. Umumta’lim maktablari adabiyot darsliklarida berilgan badiiy matnlarning tue va janr xususiyatlariga ko‘ra tahlil qilish usullari haqida fikr yuriting.

2-topshiriq. Al darsliklarida berilgan badiiy asarlar tahlilida adabiy-nazariy tushunchalarga tayangan holda ish ko‘rishda nimalarga ahamiyat berilishini bayon eting.

3-topshiriq. Badiiy va lafziy san’atlarning badiiy adabiyotdagi o‘rni va ahamiyatini misollar asosida tushuntiring;

4-topshiriq. She’riy asarlarda qo‘llanilgan badiiy san’atlarni aniqlash va ularni o‘quvchilarga tushuntirish usullari haqda fikrlaringizni bildiring va “Charxpalak” usuliga tayanib ish yuriting.

5-topshiriq. Roman sujeti va kompozitsiyasini o‘rganish uchun qanday ko‘rgazmali qurollar tayyorlash mumkin? Bunda quyidagi jadvaldan foydalanib ish ko‘rishga urinib ko‘ring.

Ekspozitsiya	Tugun	Voqealar rivoji	Kulminatsiya	Yechim

6-Topshiriq. Mavzuni o‘tish jarayonida foydalanish mumkin bo‘lgan

ko‘rgazmali qurollar eskizini yarating.