O`zbek tili va adabiyotini o`qitish metodikasi fanidan ma’ruza (VI semester 4-kurs) Individuallik

Glossariy


ADAB (arabcha – adabiyot; yaxshi tarbiya, mahqul harakat) – odob va axloq so‘zlarining o‘zgargan shakli, ma’nodoshi; shaxsning tarbiyalanganlik darajasi, axloqiy qiyofasi, ma’naviy barkamolligining asosiy sharti va mezonini anglatadi. Inson o‘z A.i orqali el-yurt o‘rtasida obro‘-e’tibor, izzat-hurmat topadi.
ADABIYOT – (аrabcha adab so‘zining ko‘pligi) san’atning bir turi; voqelikni so‘z yordamida obrazlar orqali aks ettirish. adabiyot – fikr, tuyg‘ularimizdagi to‘lqunlarni so‘zlar, gaplar yordami bilan tasvir qilib, boshqalarda ham shu to‘lqunlarni yaratmoqdir. Shu bilan yozilg‘an asarlarga adabiy asar deyiladi. (Fitrat)
ADABIYOT TO‘GARAGI − maktab, litsey, kollej va oliy o‘quv yurtlarida yoshlarning badiiy-estetik didini shakllantirish, ularning adabiyotga bo‘lgan qiziqishlarini qondirish, ularda badiiy ijodga doir qo‘shimcha tasavvurlar uyg‘otish maqsadida ixtiyoriy asoslarda tashkil etilgan vaqtinchalik ta’limiy tuzilma.
ADABIYOT O‘QUV FANI – adabiyot ta’limi jarayonida o‘quvchilarga taqdim etiladigan o‘quv yuklamasi, adabiyot fani asoslarini mujassamlashtirgan o‘quv fani. A.o‘.f. adabiyotdan o‘quv dasturi va darsligi asosida tashkil etiladi. Ushbu darslik o‘quv fani tarkibiga kirgan mavzular bo‘yicha o‘quvchilarga taqdim etiladigan o‘quv materiallarining muayyan qismini o‘zida mujassamlashtiradi. Shu bilan bir qatorda, o‘quv fani doirasida adabiyotdan tuzilgan xrestomatiya va o‘quv qo‘llanmalaridan ham foydalaniladi.
ADABIYT O‘QITISH METODIKASI – xususiy pedagogikaning bir turi. A.o‘.m. ta’lim tizimining turli bosqichlarida «Adabiyot» o‘quv predmetini o‘qitishning maqsadi, vazifalari, mazmuni va usullarini belgilab beradigan, oz intellektual-ruhiy kuch hamda pedagogik resurs sarflagan holda, kattaroq o‘quv natijalarga erishish yo‘llarini tadqiq etadigan fandir. A.o‘.m. fan sifatida quyidagi 3 xususiyatga ega: a) boshqa fan tomonidan o‘rganilmaydigan tadqiqot predmetiga ega; b) ushbu tadqiqot predmetining katta ijtimoiy ahamiyati bor; v) shu soha bo‘yicha ilmiy tadqiqot olib borishning o‘ziga xos metodlari mavjud.
ADABIY BAHS − sinfdan tashqari ishlarning biror badiiy asar bilan tanishish tufayli yoshlarda paydo bo‘lgan turlicha qarashlar yuzasidan fikrlashib olishiga qaratilgan turi. Unda hozirgi adabiy jarayonda ko‘pchilikning e’tiboriga tushgan bir asar yuzasidan turlicha qarashlar o‘rtaga tashlanishi ko‘zda tutiladi. Shu yo‘l bilan yoshlarda mustahkam estetik did va adabiy bahs yuritish madaniyati shakllanadi.
ADABIY KECHA − biror adibning tug‘ilgan kuni yoxud ixtiyoriy bir mavzu bo‘yicha uyushtiriladigan adabiy-badiiy tadbir. A.k.da yoshlardan iborat tashkiliy qo‘mita maxsus reja tuzadi, ma’ruzachilar tayin etadi. A.k. she’r aytish, qo‘shiq kuylash, raqsga tushish singari ko‘ngilochar ish turlari bilan birga olib borilishi ko‘zda tutiladi.