O’zbek I ton respubl I kas I ol

Umumiy falsafiy va iqtisodiy qonunlar
Umumiy falsafiy va iqtsodiy qonunlardan to’g’ri foydalanilgan holdagina iqtisodiyotni 
muvaffaqiyatli boshqarish mumkin. Umumiy falsafiy qonunlar tasiri iqtisodiy amaliyotda iqtisodiy 
rivojlanishning qonuniyatlari va yo’nalishlarini aniqlash shaklida namoyon bo’ladi. 
İ
shlab 
chiqarishni boshqarishdagi turli-tuman ijtimoiy munosabatlar fani umumiy falsafiy hamda iqtisod 
nazariyasi umumiy qonunlariga bo’ysunadi. 
Quyidagi materialistik dialektika qonunlary umumiy falsafiy qonunlardir. 
1.
Miqdor o’zgarishlarining sifat o’zgarishlariga o’tish qonuni narsa va hodisalarning 
miqdor va sifat jihatlarini o’zaro bog’liqligi va tasirini tavsiflaydi. 
2.
Qarama-qarshiliklar birligi va kurashi qonuni harakatlantiruvchi kuch, o’z-o’zidan 
harakat qilib amalga oshuvchi rivojlanish manbaini ko’rsatadi. 
3.
İ
nkorni inkor qonuni uzluksiz rivojlanish va takomillashish yo’nalishini belgilaydi. 
Eskini narsani inkor etmay, rivojlanishga erishib bo’lmaydi. 
İ
nkor natijasida yangi narsa uchun joy 
ochiladi. Shuning uchun inkor yangi bilan eski tutashgan vaqtdir. 
Bozor munosabatlari sharoitida menejment eski buyruqbozlik shakl va uslublarini inkor etib, 
ularni ilmiy asoslangan yangilari bilan almashtiradi. 
4.
İ
jtimoiy borliq ijtimoiy ongga nisbatan birlamchi ekanligani belgilovchi qonun mehnat 
jamoasi, alohida mehnatchi hayotining birlamchi ekanligini ko’rsatadi. Boshqaruv 
umumlashtirishida zarur bo’lgan ijtimoiy, jamoaviy, shaxsiy manfaatlarning bu qonun amal 
qilishini hisobga olmay aniqlanishi mumkin emas. 
5.
İ
shlab chiqarish kuchlarining ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlarga nisbatan belgilovchi 
ekanligini ifodalovchi qonun boshqaruv uchun katta ahamiyatga ega. Aynan boshqaruv vositasida 
ishlab chiqarishning ikki tomoni - ishlab chiqaruvchi kuchlar va ijtimoiy-iqtisodiy munosabatlar 
aloqasi yuz beradi. 
Falsafaning yuqorida sanab o’tilgan va boshqa qonunlari menejment metodologiyasi asosini 
tashkil etadi va menejment markaziy kategoriyalar bo’lib, uning kontseptsiyasi birligini 
mustahkamlash, barcha kategoriyalar o’rtasidagi bog’liqlikni aniqlashga imkon yaratadi. 
İ
qtisodiyotni boshqarish tizimida iqtisodiy qonunlar etakchilik qiladi. 
İ
nsonlar mehnatini 
erkin birlashtiruvchi va tartibga soluvchi boshqaruv tizimi maqsadlarini aniq belgilash, ularni 
amalga oshirish yo’llarini izlash, erishilgan natijalarga baho beriish, iqtisodiy samaradorlikda aks 
etuvchi iqtisodiy qonunlarning talablarini aniq hisobga olish lozim.