Oxirgi yillarda sintetik polimerlarnm ishlab chiqarish tezkorlik bilan rivojlanishi quyidagi sabablar bilan bog’lik

Bugungi kunda mubolag’asiz kimyo sanoatini mamlakatimiz iktisodiyotini rivojlantirishdagi axaminti ortib (bormokda. Zamonaviy kimyo sanoatining xarakterli alomatlaridan biri organik sintezining tez sur’-atlar bilan usishidir. Kimyo sanoatining rikojlanpshini muxim vazifala-ridan biri sanoatning barcha tarmoklarida va turmushda zamonaviy kimyo yutuklaridan tula foydalanishdir, yangi, mukammalrok va arzon ishlab chiqarish vositalari va xalk iste’mol mollari ishlab chikarishdir.

Iktisodiyotni ximiyalashtirishning dolzarb muammolaridan biri tabiiy va sintetik yukori molekulyar birikmalarni ishlab chikarishpi rivojlantirish masalasidir.
Oxirgi yillarda sintetik polimerlarnm ishlab chiqarish tezkorlik bilan rivojlanishi quyidagi sabablar bilan bog’lik:
Sintetik polimer materiallar ishlab chikarishda na ulardan buyum olishda tabiiy materiallarni kayta ishlashga kisbatai mexnat sarfinn ka-mayishi va maxsulot tannarxini kamayishi.
Masalan, 100 ming t. tabiiy kauchuk olish uchui 27 mln. kauchuk beruvchp daraxtiga ishlov berish keraq Daraxt 120 ming cha maydonii egallaydi. 100 ming tonna tabiiy kauchuk olish uchun 100 ming kishi 5,5 yil vakt keraq Shuncha mikdordagi sintetik kauchuk olish uchun 1500 kishi I yil davomida ishlashi keraq Boshkacha kllib aytganda 5,5 yil ichnda I t. Tabiiy kauchuq 360 t. Sintetik kauchuk ishlab chikaradi.
Sintetik polimerlarni kurilish maturnallari ishlab chiklrishda Kullash katta iktisodiy samaradorlik beradi. Masalan, yokoch - qipiq plita-lar govori sifatli materiallar sifatida maishpy na sanoat qurilishida, mebel ishlab chikdrishda keng kullaniladn. Bu shshtalar yokoch chikindilarini fenol-formaldegid yoki movevino-formadtsegid katronlari bilan yelimlab olinadi, 1 t. Katrondan 16,7 M³ plita olish mumkin. Bunda 24,5 m* taxta iktisod kilinadi, ishlab chikarish sarflari 22%, kapital mnblaklar sarfn 34% kamayadi. O’rmon sanoatiga va taxta (aralangan yogoch) materiallar ishlab chikarishga sarf bulgan kapital mablaglar sintetik katron va yogoch-kirindi plitalar kuvvatlarini yaratishga ketgan mablaglardan 1,5 barobar kupdir.
Plastmassalarni konstruktsion materiallar sifatida mashnnasozlikda kullash yukori samara beradi. Xomaki xisoblar kursatadiki, mashnnnoshnk-ning turli soxalarida 1 t. Plastmassami qo’lash materiallarga va ularga ishlov berishga bo’lgan sarf-xarajatlarni o’rtacha 0,5-0,6 dollarga qisqartiradi.
Ishlab chikaruvchi kuchlarning zamonaviy rivojlapish darajasida sintetik materiallar kelajakdagi texnik progressning, ishlab chikarish unumdorligini keskin oshirishning muxim faktoridir. Masalan kauchuk asosida tayyorlanadigan rezina buyumlarisiz sanoatining birorta tarmogi normal ishlay olmaydi, Plastmassasiz zamonavin avtomobilni yaratishni tasavvur kilib bo’lmaydi.
O’ziga xos issiqbardosh, uzoq muddat foydalanish uchun mo’ljallangan materiallar, yelim va boshqa maxsulotlar aynan monomerlar – jumladan vinilatsetat asosida olinadi. Bundan kelib chiqib biz vinilatsetat ishlab chiqarish texnologik jarayonini o’rganishga va uni takomilashtirishga e’tibor qaratdik.

‘