"Ovqatlanishfiziologiyasiasoslari" fanibo‘yichao‘qitishtexnologiyalariloyixalashtirilgan

II.Keys-stadi


KIRISH


“Kimkisog‘lomturmushtarzigaerishmoqchibo‘lsa, o‘zsog‘liginisaqlamoqchivamustahkamlovchibo‘lsa, ovqatlanishtartibiga, iste’molqilinadiganovqatningsifatiga, miqdoriga, ovqatniiste’molqilishvaqtivauninghazmbo‘lishjarayonigaasosiye’tiborniqaratmogilozim.”
AbuAliibnSino

Insongaxammavaqtta’siretuvchitashqimuxitfaktorlariichidaovqatlanishjudamuximxisoblanadi. Ilmiyasoslarasosidako‘rilganratsionli, balanlashtiruvchiovqatlanishorganizmningnormalo‘sishivarivojlanishinita’minlaydi, insonsalomatliginivamehnatgalayoqatliliginisaqlashmuhimahamiyatgaega.

Umumiyovqatlanishxalqxo‘jaliginingbirsohasibo‘lib, mamlakatimizdaetishtiriladiganoziq-ovqatmahsulotlardanoqilonafoydalanishniamalgaoshirishhamdamamlakatimizaxolisigatarkibibo‘yichabalanslashganovqatlarnio‘zvaqtidaetkazibberishbilanbirgalikdabutarmoqishchilariodamlarningsog‘liginisaqlashga, ishunumdorliginingo‘sishiga, o‘qishsifatiningoshishigavabo‘shvaqtdanto‘g‘rifoydalanishigao‘zhissasiniqo‘shishhammuhimahamiyatgaega.
Umumiyovqatlanishkorxonalaristrukturasidarestoranlarmuhimo‘rintutadi.Umumiyovqatlanishkorxonalaridaishlabchiqarilganmahsulotsifatikishilarningsog‘lomvamehnatgaqobiliyatlibo‘lishlari, ko‘pinchapazandalarningmalakasiga, ularningtaomtayyorlashtexnologiyasinivazamonaviytexnikaniqanchalaryaxshiekanliklarigabog‘liqdir.
Xalqxizmatidagioshpaz-pazandalarko‘pchilikxo‘randalargamo‘ljallangantaomtayyorlashdamahsulotlargamexanikvaissiqlikishlovlariberishningoqilonasirlarinibilishvaulargarioyaqilishmuhimahamiyatgaega. SHuninguchun “Umumiyovqatlanishtexnologiyasi” ixtisosligidata’limoluvchibo‘lgusikichikmutaxasis-oshpazlarnafaqattaomnitaatliqilibtayyorlash, balkiuningfoydaliliginivainsonorganizmiuchunzarurmoddalargaboyligini, to‘g‘riovqatlanishtalablarigajavobberaolishiniko‘zdatutishikerak.
UshbukeysnimuvaffaqiyatliamalgaoshirishuchunSizmavzubo‘yichaovqatlanishfiziologiyasiasoslarihaqidabilimvako‘nikmalargaegabo‘lishzarur.
Tavsiyaetilgankeysniechishquyidaginatijalargaerishishgaimkonyaratadi:

• 
  o‘zlashtirilganmavzubo‘yichabilimlarnimustahkamlash;
  
• 
  muammoninghamdaqabulqilinganechimningindividualvaguruhiytahlilidabilimvako‘nikmalarniqaytatopshirish;
  
• 
  mantiqiyfikrlashnirivojlantirish;
  
• 
  mustaqilravishdaqarorqabulqilishko‘nikmalariniegallash;
  
• 
  o‘quvaxborotlarinio‘zlashtirishdarajasinitekshiribko‘rish.
  

“Zamonaviykollejo‘quvchisiqandayovqatlanishikerak?”

SobirovXamdamXivatumani 24 sonlio‘rtamaktabning 9 sinfinibitkazib, oshpazbo‘lishorzusidaUrganchTurizmvatadbirkorlikkasb-hunarkollejiga “Milliyvaxorijiytaomlaroshpazi” mutaxassisligigao‘qishgakirdi. Uyidano‘qishgaqatnabo‘qishqiyinchilikto‘g‘dirganligisababliungakollejxududidagiyotoqxonasidaxonaajratibberildi.

O‘quvchidushanbakuniertalabkollejgaxaftalikoziqovqatmahsulotlaribilanuyidankeladi. Uyidanolibkeltirilganmahsulotlarquyidagilardaniborat: kartoshka, sabzi, piyoz, turp, pomidor, non, guruch, eritilgansariyog‘, o‘simlikyog‘i, shakar, navot, makaronmahsulotlari. Bundantashqariota-onasiungama’lummiqdordacho‘ntaqsarflariuchunpulhamberishadi.
Xamdambekertalabuxlabqolmasavavaqtidatursanongasariyog‘surkab, birpiyolanavvatliko‘kchoyichibdarsgaketadi. Kechikibturgandaesanonushtaqilmayhamdarsgayugiribboradi. Ikkijuftlikdarsdankeyinkattatanaffusga 30 daqiqavaqtberiladi, shupaytdao‘quvchikollejoshxonasigaovqatlanishgaboradi. Oshxonataomnomasidaorzonroqtaomlarnixaridqilishgaintiladivasalqinichimliklarniichishniyaxshiko‘radi, ayniqsa, Coca Cola yoki Fanta.
Oshxonataomnomasidagitaomlarquyidagilardaniborat:

• 
  pirojka - 500 so‘m
  
• 
  somsa - 700 so‘m
  
• 
  xotdog - 1500 so‘m
  
• 
  sho‘rvalichuchvara - 2500 so‘m
  
• 
  palov - 2500 so‘m
  
• 
  qovurmalagmon – 2500 so‘m
  
• 
  garnirlibifshteks - 2500 so‘m
  
• 
  Coca Cola,Fanta - 800 co‘m
  
• 
  Kofe 800 so‘m
  

Kechkiovqatpaytidatezroqtayyorlanadigantaomlar, ko‘pinchaqovurilgankartoshkayokituxumniiste’moletadi. Ma’lumkunlaridaovqattayyorlashgaerinsayokiulgurmayqolsa, dukondanyarimtayyormakaronlimaxsulotlaryani “rolton” kabiteztayyorlanadiganugralarnisotiboladivaqaynoqsuvdatayyorlabeyishadi. Kechkiovqatlanishodatdasoat 20-21 dabo‘ladi. Xaftaningpayshanbakuniqo‘shniqizlargailtimosqilib, palovnipishirtiradi.
SHutartibdaXamdambekbirsemestro‘qidi. Xamdambekningsog‘likianchaginayomonlashdi, utezcharchaydigan, darslardadiqqatibo‘linibuykusirabo‘tiradi, tanavazmianchakamaygan, labvayuzningrangioqargan, tirnoqlaritezsinadigan, sochlariko‘ptushaboshladibundantashqarioshqozondatez-tezog‘riqsezaboshladi, ichiqotib, birnechakunvaqtidachiqolmayyuradi, yuzigairingliugrilarchiqaboshladi. Ota-onasiunishifokormaslaxatigaolibbordilarvabirqanchadori-darmonlarnianchaginapulgasotibolib, davolashniboshladilar. DavalashpaytidaXamdambeko‘qishgakelolmadi.
Davolanishdanso‘ngo‘quvchiparxeztaomlarniiste’molqilishimajburbo‘ldi , shusabablikollejoshxonasigakirmaydiganbo‘libqoldi.