Ovqat hazim qilish

---

18.03.2022, 16:21
OVQAT HAZIM QILISH
odam8.narod.ru/ovqat.htm
1/7
OVQAT HAZIM QILISH
Bosh sahifa
Ovqat hazm qilishning ahamiyati
Ovqat hazm qilish murakkab fiziologik jarayon bo'lib, bunda ovqat fizik va
kimyoviy o'zgarishlar natijasida mayda zanrachalarga parchalanib,
oshqozon va ichak bo`shlig`idan qon hamda limfa tomirlariga so'riladi.
Ovqat og'iz bo'shlig'ida tishlar yordamida, oshqozonda va ichakJarning
mayatniksimon hamda peristaltik harakati natijasida maydalanishi fizik
o'zgarish deb ataladi. Ovqat tarkibidagi oqsil, yog', uglevodlaming
fermentlar ta'sirida parchalanishi kimyoviy o'zgarish deb ataladi. Ovqatni
parchalovchi fermentlar uch guruhga bo'linadi:
I. Proteazalar - oqsillarni parchalovchi fermentlar.
2. Lipaza - yog'lami parchalovchi ferment.
3. Karbogidrazalar - uglevodorodlarni parchalovchi fermentlar.
Bu fermentlar til osti, jag' osti, quloq oldida, oshqozon va
Nerv sistemasi
Sezgi a`zolar
Ovqat hazim qilish
Nafas olish
Qon aylanish sistemasi
Tayanch - harakatlanish
sistemasi (muskul, suyak)
Ayirish
Ko`payish va rivojlanish
Ichki sekretsiya bezlari
Teri
Mehmonxona
ichaklarning shilliq qavati ostida joylashgan bezlardan hamda oshqozon osti bezidan ishlab chiqariladi.
Fizik va kimyoviy o'zgarishlar natijasida ovqat tarkibidagi oqsillarning parchalanishidan aminokislotalar,
yog'larning par¬chalanishidan glitserin va yog' kislota, uglevodlarning parchalanishidan monosaxaridlar hosil
bo'ladi. Ular oshqozon-ichakJar devoridagi qon va limfa tomirlariga so'riladi.
LP. Pavlovning ovqat hazm qilish a'zolari funksiyasini o'rganishning ahamiyati
LP. Pavlovdan ilgari ovqat hazm qilish funksiyasini o'rganishda o'tkir usul qo'llanilgan. Bunda tekshiriladigan
hayvon operatsiya qilinib, shuoperatsiya vaqtida me'da, ichak kabi a'zolari funksiyasi o'rganilgan. Lekin
operatsiyaning o'zi sag'lom hayvonda ham og'riq va kasallikni yuzaga keltirganligi sababli olingan natijalar
aniq bo'lmagan. 1842-yilda moskvalik jarroh V. A. Basov birinchi bo'lib, me'daning shira ajratishini o'rganish
uchun itlarda operatsiya yo'li bilan me'daga fistula, ya'ni zanglamaydigan metalldan yasalgan
naychao'rnatish usulini qo'lladi. It operatsiyadan tuzalgandan keyin ham uzoq vaqt davomida uning me'dasi
shira ajratishni o'rganishga imkon berdi. Lekin Basov usulining kamchiligi shundaki, me'da shirasiga ovqat
aralashib qolishi tufayli shira tarkibidagi fermentlarni toza holda ajratib, ularning fiziologik xossalarini to'liq
o'rganishning iloji bo'lmadi.Pavlov me'daning shira ajratishini o'rganish usulini yuqori darajada
takomillashtirdi. U me'da shirasini toza holda olish maqsadida soxta ovqatlantirish operatsiyasini yaratdi.
Buning uchun u operatsiya yo'li bilan me'daga fistula o'rnatdi va unga ovqat tushib shiraga aralashmasligi
uchun qizilo'ngachni kesib, uning ikkala uchini itning bo'ynidan tashqariga chiqarib, terisiga tikib qo'ydi.
Natijada it ovqatlanganda uning og'iz bo'shIig'idagi ta'm biluvchi retseptorlar