Otabek Ruziyev 4-kurs 405-guruh Mustaqil ish Tovushlarni farqlashga tayyorlash bosqichiga metodik tavsifnoma. Reja

Otabek Ruziyev 4-kurs 405-guruh 
Mustaqil ish
harakatidagi nuksonlar ko‘plab uchraydi. Lugat boyligini egallashda jiddiy 
kiyinchiliklar kuzatiladi. Impressiv nutk ekspressiv nutk tarakkiyotidan ancha 
orkada koladi. Mavhum hususiyatdagi, umumlashtiruvchi tushunchalarni 
ifodalovchi ko‘pgina so‘zlarni tushunmaydilar, ko‘chma ma’noda ko‘llanilgan 
tushunchalarni anglashda kiynaladilar, ularni aynan idrok etadilar. Akli zaif 
o‘kuvchilarning gap tuzishida ham kiyinchilik vujudga keladi. Tuzgan gaplari 
sodda, bo‘lib, so‘zlarning o‘zaro moslashuvida ko‘plab hatolar uchraydi, murakkab 
bog‘lanishli gaplar juda kam ko‘llaniladi. Akli zaif bolalar og‘zaki nutkidagi 
barcha nuksonlar ularni o‘kitish jarayonida kiyinchilik tug‘diradi, ayniksa yozma 
nutkni o‘zlashtirish , savod o‘rganishi kiyin. 16 Lekin ilg‘or o‘kituvchi –
defektologlarning tajribalari shuni ko‘rsatdiki, ta’limning mahsus tashkil etilgan 
logoped bilan hamkorlikdagi ish jarayoni yordamida akli zaif o‘kuvchilarning 
og‘zaki nutqidagi kamchiliklarni tuzatish, nutq madaniyatini tarbiyalash , yozma 
nutkini o‘stirish, umumiy shahs rivojlanishini yanada ham yahshirok yo‘lga 
ko‘yish mumkin. Dasturdagi «Tevarak-atrofni o‘rganish yo‘li bilan og‘zaki nutqni 
o‘stirish» bo‘limining asosiy vazifasi – aqli zaif uqo‘chilarning nutqini o‘stirish, 
ularning jismoniy va ruhiy rivojlanishidagi nuqsonlarini bartaraf etish, tuzatish, 
korreksiyalash, kamaytirishdir. Borliqni bevosita kuzatish asosida lug‘at boyitiladi, 
tevarak-atrofdagi buyum, voqeahodisalar haqidagi tasavvurlari kengayib, 
o‘quvchilarning bilim doiralari asta-sekin o‘sib boradi. Bola lug‘atiga ma’lum 
so‘zlar kiritiladi, ular ma’nosiga ko‘ra ajratiladi. Buyum nomi, harakati, sifatini 
bildiradigan so‘zlar faol nutqda to‘g‘ri ishlata olishga o‘rgatiladi. Tabiat qo‘ynida 
sayohat qilish mashg‘ulotlarida o‘quvchilar buyum, voqea-hodisalar bilan tabiiy 
sharoitda tanishadilar. Sayohat davomida yig‘ilgan materiallardan kolleksiya va 
gerbriylarni yasab, keyinchalik savod o‘rgtish, o‘qish, ona tili, mehnat, rasm, 
matematika vka boshqa darslarda qo‘llaydilar. Tevarak-atrofni kuzatish orqali 
taqqoslash, kuatish, solishtirish, buyumning o‘hshash va farqli tomonlarini 
aniqlash hamda sodda hulosalar chiqarishga o‘rganadilar. Amaliy ishlar bilim, 
ko‘nikma va malakalarni mustahkamlashga yordam beradi. Shular aosida 

---