O’simliklarni himoya qilish kafedrasi o’simliklarni biologik himoya qilish

10-mavzu: Qalqondorlarning entomofaglari Kerakli jihozlar:

1. 
   Rasmli jadval
   
2. 
   Hasharotlarning ko’rgazmali namunalari
   
3. 
   Tarqatma materiallar
   

Reja:
1. Kaliforniya va boshqa turlardagi qalqondorlarning entomofaglari
2.Soxta qalqondorlarning entomofaglari
Ishdan maqsad: Mavjud nazariy bilimlar va amaliy tajribalarni tahlil qilish, taqqoslash orqali Bog’ ekinlari zararkunandalarining entomofaglari va akarifaglarini o’rganish, sohadagi bilimlarini mustahkamlash.
Masalaning qo’yilishi: Bog’ ekinlari zararkunandalarining entomofaglari va akarifaglarini, tinglovchilar amaliyotda ularni turlarini, morfologik belgilarini o’rganishadi va boshqa vositalar bilan solishtirishadi.
Ishni bajarish uchun namuna: Tinglovchilar kichik guruhlarga bo„linishadi va mavjud hasharotlar kolleksiyasi, rasmli jadvallar, binokulyar, lupa va entomologik ignadan foydalangan holda o’qituvchi yordamida binokulyarda xasharotlarni morfologik belgilarini aniqlashadi va o’zaro savol javob qilishadi.
1.Kaliforniya va boshqa turlardagi qalqondorlarning entomofaglari.
Kaliforniya va boshqa qalqondorlarning yirtqichlari sifatida koksinellidlardan buyraksimon xilokorus – Chilocoris renipustulatus va ikkinuqtali xilokorus – Ch. bipustulatus (Coleoptera turkumi, Coccinellidae oilasi) samarali turlari qayd qilingan. Ularning rivojlanish va oziqlanish xususiyatlari o„xshash. Ularning farqi shundaki, ikkinuqtali xilokorus bir muncha kserofil hisoblanib, quruq sahro mintaqalarida buyraksimon turiga nisbatan ko’proq uchraydi. Xilokorus qo’ng’izlari o’simlik qoldiqlari ostida, tuproq yoriqlarida va mevali daraxtlar poyalari atrofida qishlab chiqadi.
Martda qishlovdan chiqqan Urg’ochi qo’ng’izlar 10-15 kundan keyin po’stloq yoriqlarida qalqondorlar murdalari ostiga 200-250 taga qadar pushti rangli tuxumlarini qo’yadi.
Qo’ng’iz va lichinkalar diaspididlar (Diaspididae oilasi), jumladan, kaliforniya, jigarrang va boshqa qalqondorlarning urg’ochilari va lichinkalari bilan oziqlanadi.
Bitta yirtqich hayoti davomida taxminan 1000 ta qalqondorni yo’q qiladi.
Ammo bu yirtqichlar faoliyatini parazitlar chegaralaydi. Jumladan, tetrastixid (Tetractichus coccinellae) va ensirtid (Homalatylus flaminius) xilokoruslar ikkinchi avlodi lichinkalarini 50-70% ga, uchinchi avlod lichinkalarini esa 90% va undan ko’proqqa zararlaydi.