O‘rta maxsus professional ta`limi I. A. Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi angren kon metallurgiya texnikumi

Yangi mavzuni mustahkamlash.

1. 
   130 g rux xlorid kislotadan qancha hajm vodorodni Н₂ siqib chiqarishi mumkin(normal sharoitda)?
   
2. 
   67,2 l vodorod Н₂ xlor Cl₂ bilan o’zaro ta’sir ettirilganda (normal sharoitda) qancha hajm vodorod xlorid HCl olinadi?
   
3. 
   7,4 g massali Ca(OH)₂ eritmasi orqali karbonat angidrid o‘tkazilganda 9,6 g cho‘kma hosil bo‘lgan bo‘lsa, reaksiyaning unumi qanday bo‘lgan?
   

4. 10,4 g massali xrom olish uchun zarur bo‘lgan Cr₂O₃ va alyuminiynnng massalarini hisoblang.
Mavzu :2. Kimyo laboratoriya xonasida texnika xavfsizligi qoidalari va jihozlardan foydalanish .
Reja:
1.Kimyo xonasida xavfsizlik qoidalari bilan tanishish.
2.Kimyo laboratoriya jihozlari bilan tanishish
3.Metallarning xossalariga oid tajribalarni nazariy o‘rganish
4 Metallarning xossalariga oid tajribalarni bajarish

Kimyodan amaliy mashg’ulot va laboratoriya ishlari o’tkazishda xalat kiyib olish lozim.

Ish stolida ortiqcha narsalar bo’lmasligi va zarur buyumlargina toza holda bo’lishi lozim.
Har bir mashg’ulot maxsus daftarga quyidagi tartibda qayd qilib borilishi lozim:
1.Mashg’ulot o’tkazilgan kun, soat va ishning tartib raqami.2.Mashg’ulot mavzusi.
3. Ish bajarilgan asbob sxemasi. 4.Tajriba bajarilishining qisqacha tavsifi. 5. Reaksiya tenglamalari.6.Tajriba davomida moddalarda kuzatilgan o’zgarishlar. 7. Yakuniy xulosalar.
Tajribalar tugagach foydalanilgan moddalarni topshirish, shisha idish va asboblarni tozalash,
yuvish va laborantga topshirish lozim.Turli xil ko’ngilsiz hodisalarning oldini olish uchun quyidagi mehnat havfsizligi qoidalariga rioya qilinishi kerak: Yig’ilganligiga ishonch hosil qilmasdan tajribani boshlamaslik kerak.Ish bajarish tartibini puxta o’zlashtirmasdan va tajriba o’tkazish uchun asboblarning to’g’ri .
Moddalarni bevosita hidlash, ushlash, ta’mini totish mutloqo mumkin emas.Tajribalarni iloji boricha mo’rili shkafda o’tkazish kerak.tajriba davomida termomertsinib qolsa undagi simobni maxsus usullar bilan tezda yig’ishtirib olish va simob to’kilgan joyga oltingugurt sepish kerak.Natriy metallini kerosin ostida saqlash va ortib qolgan bo’lakchalarini spirtda eritib bartaraf etish . 6.Yonuvchan va uchuvchan moddalarni tajriba stolida ortiqcha miqdorda saqlamaslik, ularni elektr plita va ochiq alanga manbasidan uzoqda saqlash kerak. Qizditrish maqsadida imkon boricha usti berk isitgich asboblardan foydalanish lozim.Yong’in chiqqan taqdirda avvalo o’t chiqishiga sabab bo’lgan manba o’chiriladi, so’ngra qum sepiladi yoki yopqich yopiladi. Alangani yoyilish xavfi bo’lsa o’t o’chirgichdan foydalaniladi.8.Probirka va boshqa shisha idishlarni ehtiyotlik bilan qizdirish va bunda ularning og’zi odam ishlamayotgan tomonga qaratilgan bo’lishi kerak.Kislota va ishqor eritmalarini qizdirishda himoya vositalarini kiyib olish, maxsus ko’zoynak taqib olish zarur.Reaksiya olib borilayotgan va qizdirilayotgan idishlarga engashib qarash mumkin emas.Kislotalarni suyuqlantirishda kislotani oz-ozdan idish devoir bo’ylab suvga quyish kerak. Konsentrlangan kislota va ishqorlarni kimyoviy pipetka bilan o’lchash man etiladi. Ularni faat tomizgich yordamida o’lchab olish lozim.Kislotalar saqlanadigan idishlarni to’kilmaydigan va sachramaydigan qilib ushlash kerak.Portlovchi aralashma hosil qilish xavfi bor moddalar bilan ishlashda alohida choralarni ko’rish. Ehtoyotsizlik kiyim-kechaklarga, ko’zga, teriga jarohat yetkazishi mumkin. Shuning uchun noj’oya harakatlar qilmaslik lozim.
Tajribalar tugagach gaz, elektr va suv tarmoqlarini berkitib, asboblarni o’chirish kerak.
Ish joyi doimo toza va ozoda saqlanishini ta’minlash lozim.