O‘rta maxsus professional ta`limi I. A. Karimov nomidagi toshkent davlat texnika universiteti huzuridagi angren kon metallurgiya texnikumi

3. Spirt lampasini yoqish va o‘chirish.Spirt lampasini yonib turgan boshqa spirt lampasi bilan yondirilmaydi.Spirt lampasini yoqib, o‘chirib ko‘ring. Spirt lampasini o‘chirishda qalpoqcha bilan pilik yopiladi. Hech qachon spirt lampasinipuflab o‘chirmang
Spirt lampasi gugurt cho‘pi bilan yoki yonib turgan boshqa oddiy cho‘p bilan yondiriladi
4. Alanganing tuzilishi. Spirt lampasida qizdirish.Qandning alanga ta’sirida uyuqlanishi.Yonib turgan spirt lampasining alangasini ko‘zdan kechiring.Alangani uch qismga bo‘lish mumkin 1-alanganing yuqori qismi va chetlari xira, eng issiq qismi; 2-alanganing o‘rta qismi ravshan, issiq qismi;3-alanganing pastki qismi, pilikka yaqin bu joy juda xira, issiq emas Alanganing eng issiq joyi uni yuqori chetki xira qismi bo‘lib probirkalarni qizdirishda shu qismidan foydalaniladi. Probirkaning pilikka tegib ketmasligi nazorat qilib turiladi. Chunki qizib turgan shisha idish nisbatan sovuq pilikka tegib yorilib ketishi mumkin.Spirt lampasi bilan kimyoviy shishadan tayyorlangan idishlarni qizdirish 3) Gaz gorelkasi bilan ishlash. Gaz gorelkasida gaz kislorod yoki havo bilan gorelkada aralashib, so‘ngra og‘zida o‘t oldiriladi. Kimyo laboratoriyalarida Bunzen va Teklyu gaz gorelkalaridan foydalaniladi. Ularning tuzilishi har-xil bo‘lsada, ishlash yo‘li bir xil.
1.Gaz gorelkalarining umumiy tuzilishi .Gaz gorelkasi. Gaz gorelkalari metall nay, aralashtirgich, havo yoki kislorod oqimini me’yorlashtiruvchi halqa, gaz oqimini me’yorlashtiruvchi qotirgichdan iborat bo‘ladi.
2. Gaz gorelkasini yoqish va o‘chirish.Gaz va havo oqimi tezligini boshqarish uchun halqa va vint bo‘lib, ular yordamida gaz va havo oqimi me’yorlashtiriladi. Gorelkani yoqish uchun gugurt yoki yonib turgan cho‘p gaz jo‘mragi ochilgan holda gorelka og‘ziga yon tomondan yaqinlashtiriladi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri olib kelinsa gaz oqimi alangani o‘chirib qo‘yishi mumkin. Havo oqimi gaz to‘la yonadigan qilib moslanadi. Gazning to‘la yonayotganini nursiz alanga yonishidan bilib olish mumkin.Gorelkani o‘chirish uchun gaz jo‘mragini teskari tomonga oxirigacha burash kerak.3. Gaz gorelkasida qizdirish.Gaz gorelkasi alangasida qizdirish.Gaz gorelkasi alangasi o‘rta qismida harorat ancha past, chekka va yuqori qismida esa yorqin, yuqori bo‘ladi. Shuning uchun qizdirish aynan shu yuqori qismida olib boriladi.Ochiq alangada faqat yupqa devorli kimyoviy idishlar va probirkalar qizdirilishi mumkin. Buning uchun alanga bilan avval probirkaning barcha qismi, so‘ngra modda solingan qismi qizdiriladi Stakan va kolbalar sim to‘r ustiga qo‘uib qizdiriladi.
1. T o`rtta raqamlangan probirkada: a) natriy xlorid; b) natriy gidroksid; d) natriy karbonat;
e) natriy nitrat berilgan. Qaysi probirkada qanday tuz borligini aniqlang.
2. T o`rtta raqamlangan probirkada: a) kaliy xlorid; b) kaliy karbonat; d) kalsiy karbonat;
e) kalsiy xlorid berilgan. Qaysi probirkada qanday tuz berilganini aniqlang.
3. Sizga berilgan ikkita probirkada rangsiz eritmalarning qaysi biri kaliy gidroksid, qaysi
biri kalsiy gidroksid eritmasi ekanligini aniqlang.
4. Quyidagi o`zgarishlarai amalga oshirish uchun imkon beradigan reaksiyalar tenglamalarini
yozing: Ca(OH)<sub>2</sub> - > CaCO<sub>3</sub> - > Ca(HCO<sub>3</sub>)<sub>2</sub> -» CaCO<sub>3</sub> - > CaCl<sub>2</sub>Yuqorida ko`rsatilgan barcha tajribalarning reaksiya tenglamlarini molekular, t o`liq va qisqa ionli k o`rinishda yozing.
5. Ohakli suvning tiniq eritmasidan 2-3 ml oling. Eritma loyqalangunga qadar uglerod (IV)-oksid o`tkazing. Loyqalangan eritmani uchta probirkaga b o`lib oling:

1. 
   1-probirkaga ohakli suv quying;
   
2. 
   2-probirkaga natriy karbonat eritmasidan quying;
   D) 3-probirkani qizdiring.
   

Topshiriqlar:
1. Kuzatilgan tajribalarda sodir b o`lgan kimyoviy jarayonlarni izohlang, reaksiya tenglama-
larini yozing. 2. Bajarilgan ishlar uchun hisobot tuzing.