O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Yo‘ldoshev, SÍ. Mamatqulov, F. Yo‘ldoshev iqtisodiyot nazariyasi

Davlatning iqtisodiy vazifalari
Ma’lumki, O‘zbekiston mustaqillikning iqtisodiy asosini bozor
iqtisodiyotiga o‘tishning «o‘zbek modeli»ni amalga oshirish orqali
barpo etmoqda. Respublikamizning bozor iqtisodiyotiga o‘tish
tamoyillaridan biri — «Davlat bosh islohotchi». Shu tamoyil talab-
laridan kelib chiqib, O‘zbekistonda davlat islohotlarining boshida

---

198
turib kelmoqda. Uning rahbarligida mamlakatimiz hayotining
barcha jabhalari bo‘yicha islohotlarning asosiy yo‘nalishlari ishlab
chiqildi va amalga oshirilyapti. Bular: xalq xo‘jaligidagi tarkibiy
o‘zgarishlar, pul islohoti, agrar islohotlar, moliyaviy islohotlar,
ta’lim sohasidagi, sog‘liqni saqlash sohasidagi islohotlar, tashqi
iqtisodiy aloqalar sohasidagi islohotlar va boshqalar.
Mamlakat iqtisodiy kuch-qudratining yuksalishida, xalq hayoti-
ning yaxshilanib borishida davlat sa’y-harakatlarining ahamiyati
juda kattadir. Òo‘g‘ri tanlangan iqtisodiy siyosat va uning muvaffa-
qiyatli amalga oshirilishi mamlakat iqtisodining uzluksiz, barqaror
rivojlanib borishini ta’minlaydi, xalqqa farovon hayot baxsh etadi,
davlatning xalqaro obro‘si ortib boradi.
Yuqoridagi ko‘rsatilganlarni umumlashtirgan holda fikr yurita-
digan bo‘lsak, hozirgi davrda davlatning iqtisodiyotni tartibga
solishidan asosiy maqsad mamlakat iqtisodiyotining barqaror
rivojlanishini ta’minlash orqali xalq turmush darajasini oshi-
rishdan iborat. Shuning uchun davlat bozor tizimi bajara olmay-
digan quyidagi iqtisodiy vazifalarni bajarishni o‘z zimmasiga oladi:
1. Bozor mexanizmi orqali qoplanmaydigan, umumjamiyat
uchun zarur bo‘lgan xarajatlar, ya’ni ijtimoiy sohalar, mudofaa
sohasi, ilm-fandagi fundamental tadqiqotlar kabilarni;
2. Davlat funksiyalarini va boshqa o‘z oldiga qo‘ygan maqsadiga
ko‘ra vazifalarni, ya’ni:

talab va taklif muvozanatini ta’minlash;

muomalaga chiqariladigan pul massasi hajmini nazorat
qilish;

iqtisodiyot va ijtimoiy infratuzilmalarga kapital qo‘yilmalarni
rag‘batlantirish, jamg‘arma bilan sarmoyalar o‘rtasida muvoza-
natni o‘rnatish;

aholining ish bilan to‘la bandligini ta’minlash;

eksport va importni rag‘batlantirish;

bozorda narxlarni barqarorlashtirish;

iqtisodiyotning barqaror o‘sishini ta’minlash;

daromadlarning taqsimlanishi va qayta taqsimlanishini nazorat
qilish va boshqalar.
Xulosa qilib aytadigan bo‘lsak, davlat iqtisodiyotni bevosita
va bilvosita chora-tadbirlarni amalga oshirish orqali tartibga solar
ekan. Uni quyidagi chizma orqali tasvirlaymiz:

---

199