O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi m. Rahimov quduqlarni burg‘ilash

2.1-§. Qo‘lda  aylanma burg‘ilash
Barcha operatsiyalar qo‘l bilan bajariladigan qo‘lda burg‘ilash
usuli  yetib  borish  qiyin  bo‘lgan  sharoitlarda  yakka  va  ko‘p
bo‘lmagan quduqlarni yumshoq cho‘kindi tog‘ jinslarida burg‘ilash
uchun ishlatiladi. Bu  burg‘ilash  usuli geologiya-suratga tushirish,
geologiya-qidiruv  va  muhandislik  geologiyasi  ishlarini  olib
borishdagi  quduqlarni  burg‘ilash  uchun  ishlatiladi.  Bunday
quduqlarning  diametri  26  mm  dan  200  mm  ni  va  chuqurligi
20—25 metrgachani tashkil etadi.
Qo‘lda burg‘ilash usulida burg‘ilash snaryadi tarkibiga jinslarni
parchalovchi asbob, burg‘ilash va obsadka quvurlari va ularning
yordamchi uskunalari, burg‘ilash vishkasi, balansir va avariyalarni
bartaraf etuvchi asboblar kiradi.
Sekin aylantirib qo‘lda burg‘ilash usulida jinslarni pachalovchi
asboblar sifatida spiralli va qoshiqsimon burg‘ilar (2.1-a va b rasm)
ishlatiladi.
Spiralli burg‘ilar yumshoq plastik jinslarni (gil, suglinok, bo‘r)
burg‘ilash  uchun  ishlatiladi.  Bu  jinslar  burg‘i  aylanasida  yaxshi
ushlanib  turadi.
Qoshiqsimon burg‘ilar o‘zaro bog‘lanmagan yumshoq jinslarni
(qum, supes, suglinok)  burg‘ilashda ishlatiladi.
2.1-rasm.   Qo‘lda aylanma burg‘ilash uchun ishlatiladigan
 jinslarni parchalovchi asbob.
A-A
a
b
A
A

---

39
Burg‘ining aylanishi bilan bir vaqtning o‘zida yuklama ta’sirida
cho‘michsimon tig‘ga ega bo‘lgan burg‘u  jinsga botadi va uni zaboy
bo‘ylab kesadi.
Aylanma usul bilan yumshoq jinslar (supes, suglinok, lyoss,
gillar va yumshoq suglinok) burg‘ilanadi. Jinslarni parchalovchi
asbob (spiralli yoki qoshiqsimon burg‘i) maxsus o‘tkich yordamida
burg‘ilash quvurlari bilan tutashtiriladi va quduqqa tushiriladi, so‘ngra
aylantiruvchi xomut yordamida aylantiriladi.
Og‘irlik kuchi ta’sirida burg‘i jinslarga botadi va u bilan to‘ldi-
riladi. Burg‘i to‘lishi bilan uni quduqdan yuqoriga ko‘tarib olinadi,
burg‘i jinslardan bo‘shatilgach, burg‘ilashni davom ettirish uchun
yana quduqqa  tushiriladi. Burg‘ilash asboblarini ko‘tarib-tushirish
burg‘ilash  vishkasiga  o‘rnatilgan  lebyodka  yordamida  amalga
oshiriladi.
Qo‘lda burg‘ilash qurilmasining sxemasi  2.2-rasmda keltirilgan.
Burg‘ilash  snaryadini  ulash  va  yechish  uchun  instrumental
kluchlar va pastga qo‘yiladigan vilkalar ishlatiladi.
2.2-rasm. Qo‘lda burg‘ilash uchun qurilma sxemasi:
1 — jinslarni parchalovchi asbob; 2, 3 — burg‘ilash va obsadka
quvurlari; 4, 9 — quvurli va sharnirli  xomutlar; 5 — farshtul;
6 — vishka; 7 — blok; 8 — kanat; 10 — lebyodka.
6
5
8
7
9
4
3
2
1
10

---

40