O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi à. Rafiqov, H. Vahobov, A. Qayumov, Sh. Azimov amaliy geografiya

3-§. AMALIY GEOGRAFIYANING AHAMIYATI
hozirgi paytda tabiat va jamiyat o‘rtasidagi o‘zaro ta’sirning
tobora jiddiylashuvi va buning natijasida kelib chiqayotgan tabiiy,
ekologik oqibatlar tabiatning qashshoqlashishiga sabab bo‘lmoqda.
Jamiyat ishlab chiqarish kuchlarini keng miqyosda taraqqiy ettirish
orqali tabiiy muhitga ta’sir etar ekan, uning o‘zi ham aks ta’siriga
uchramoqda. Chunki insonning tabiatga ta’siri ko‘p hollarda tabi-
at qonunlarini hisobga olmasdan amalga oshirilmoqda. Bunday
ko‘ngilsiz hodisalarning oldini olish va tabiat mahsuldorligini
muntazam ko‘paytirib borish bugungi kunning dolzarb muammo-
laridan biriga aylanib bormoqda. Mazkur muammoning yechimi-
8
!
?
www.ziyouz.com kutubxonasi

---

da boshqa fanlar qatori geografiya ham faol ishtirok etmoqda va
o‘zining munosib hissasini qo‘shmoqda.
Amaliy geografiya fani bugungi kunda insoniyat uchun muhim
ahamiyatga ega bo‘lgan tabiiy va ijtimoiy muhitning o‘zgarishi va
uni yaxshilashning umumsayyoraviy, mintaqaviy va mahalliy
muammolari bilan shug‘ullanadi.
Tabiat bilan jamiyat o‘rtasidagi munosabatlar tobora
murakkablashib borayotgan va ayrim hududlarda xavfli ekologik
holatlar vujudga kelayotgan bir vaziyatda tabiiy muhitni sof holda
saqlab qolish muammosi alohida ahamiyat kasb etmoqda. Mazkur
muammoni yechishda amaliy geografik tadqiqotlar muhim
ahamiyatga ega.
hozirgi paytda amaliy geografiyaning ilmiy yutuqlaridan inson
uchun qulay ekologik sharoitlar yaratishda keng foydalanilmoqda.
Natijada «ozon tuynugi»ning maydoni qisqarib bormoqda,
yo‘qolib ketish arafasida turgan ko‘plab o‘simlik va hayvonlar
saqlab qolinmoqda, ifloslangan daryo va ko‘llar suvi tozalanib bor-
moqda (3-rasm). Sanoatning rivojlanishi natijasida buzilgan va
ifloslangan landshaftlarni qayta tiklashning ilmiy asoslari ishlab
chiqilmoqda.
Amaliy geografiya tabiiy resurslardan foydalanishning ilmiy
asoslarini ishlab chiqish, tabiat va jamiyatning o‘zaro ta’sirini
yaxshilash, tabiiy ofatlarning oldini olish, hududlarning rivojlani-
shini bashoratlash, yirik loyihalarni ekspertiza qilishning geografik-
ekologik asoslab berish muammolarini hal etmoqda. Bu esa amaliy
geografiya fanining yirik davlatlar va dunyo ahamiyatiga ega
bo‘lgan muammolarni yechishdagi ishtiroki ortib borishiga sabab
bo‘lmoqda.