Organikkimyofani. Organik kimyo fani va uning vazifalari

Organikkimyofani. Organik kimyo fani va uning vazifalari.

Organik kimyof ani.Organik kimyo –organik moddalarni tashkil qiluvchi uglerod birikmalarining kimyosini o`rganuvchif andir. Organik moddalar kishilarga qadimdan ma`lum, ular organik bo`yoqlarni (alizarin, purpur, indigo), uzum sharbatini bijg`itib sirka hosil qilishni, o`simliklardan shakar, moyolishni, sovun pishirish bilganlar va bu moddalardan foydalanganlar. Ammo uzoq vaq tgacha organik moddalar aralashma holida ishlatilib kelingan. XIX asrga kelib arab al ximiklari sirkadan sirkakislotani, musallas ichimligidan etilspirtini sof holda ajratib olishga muyassarbo`ldilar. XVI asrda etil spirtini sulfat kislota bilan ishlash natijasida etil efir olindi.Organik moddalarni sof olda olish va ularn io`rganish XVIII asrning oxiri va XIX asrning boshlarigak elib kuchaydi. Atoqli shved ximigiI.Ya.Berselius (1779-1848) «o`simlik va hayvon organizmlarida hayot mavju dekan, ularda moddalarning sintezi jonsiz tabiatdagiga qaragandab oshqacha bo`lib, qandaydir «hayotiy kuch» ningta`sirida sodir bo`ladi» deydi. Shu davrda bir guruh ximiklar Berselius izidan borib fanda vitalistik (lotincha vita so’zi «hayot» lis «kuch» demakdir) oqim kelib chiqadi. Bu oqim tirik tabiatdagi moddalarni laboratoriya sharoitida sintez qilib bo`lmaydi, degan idealistik ta`limotni olg`asurib, kimyo fanining taraqqiyotiga to`sqinlik qildi. 1824 yilda Berseliusning shogirdi, nemis ximigi F.Vyoler laboratoriya sharoitida disiandan o`simlik organizmida uchraydigan oksalatkislotani oldi.