Organik kimyo

AROMATIK UGLEVODORODLAR
1. Halqali tuzilishga ega bo'lgan uglevodorodlar qanday ataladi?

J: Aromatik

2. Aromatik uglevodorodlaming eng oddiy vakili nima?

J: Benzol

3. Benzol vodorodining galogenga almashinishini ta’minlovchi katalizatorfami ko'rsating.

J: AICI₃ , FeCl₃, Fe

4. Benzol vodorodining nitroguruhga almashinishi qaysi modda ishtirokida olib boriladi?

J: H₂SO₄

5. U oksidlovchilar ta’siriga juda chidamli. Kislorodda dudli alanga berib yonadi. Gap qaysi modda haqida ketmoqda?

J: Benzol

6. Benzol va uning gomologlari ishlatiladigan sohalarni sanang.

J: Bo'yoq olish, zararkunandalarga qarshi vositalar, doridarmonlar

7. Benzol tuzilishini kim aniqlagan?

J: A.Kekule (1865-yili)

8. Benzolni ajratib olgan olim kim?

J: M.Faradey (1825-yili)

9. Benzol yadrosida С atomlari qanday gibridlanish holatida bo'ladi?

J: sp²

10. Benzolda valent bog'lar orasidagi burchak qancha?

J: 120‘

11. Yassi oltiburchaksimon tuzilishli modda nima?

J: Benzol

12. Benzol halqasining juda mustahkam bo'lishiga sabab nima?

J: π-bog'lar tutashuvi tufayli

13. Benzol uchun juda qiyin boradigan reaksiyani aniqlang.

J: Birikish reaksiyalari

14. Benzol yadrosida С atomlari orasidagi masofa qancha?

J: 0,140 nm

15. Benzol halqasi mavjud moddalarning arenlar deb ham atalishiga sabab nima?

J: Benzol halqasida qo'shbog'larning mavjudligi tufayli

16. Simolning yana bir nomi ...

J: p-metilizopropilbenzol

17. Fridel-Krafts usuli bo'yicha toluol olishda ishlatiladigan moddalarni aniqlang.

J: Benzol va metilxlorid

18. Fridel-Krafts reaksiyasida qo'llaniladigan katalizator...

J.A lCl₃ ,

19. N.Zelinskiy reaksiyasi bo'yicha qaysi modda olinishi mumkin?

J: Benzol

20. Benzolni birinchi marta kim va qachon sintez qilgan?

J: 1851-yili M.Bertlo

21. Suvda erimaydigan o'ziga xos hidli, rangsiz, 80,1'C da qaynaydigan suyuqlik nima?

J: Benzol

22. Arenlarning tutab yonishiga sabab nima?

J: Tarkibida С miqdori ko'p bo'lganligi

23. Qaysi modda birikish reaksiyalariga juda qiyin kirishib, o'rin olish reaksiyalariga alkanlarga qaraganda ancha oson kirishadi?

J: Benzol

24. Aromatik yadroga bitta galogen kiritish uchun qaysi katalizator ishlatiladi?

J: FeCl₃

25. Toluol galogenlami... yo'naltiradi.

J: Orta va para-holatga yo'naltiradi

26. FeCl₃ ishtirokida xloriangan benzoldan nima hosil bo'ladi?

J: Geksaxlorbenzol

27. Benzol nitrolanganida nechta vodorod atomi nitroguruhga almashadi?

J: Faqat 1 ta

28. Anilin nitrolanganida nechta vodorod atomi almashadi?

J: 3 ta

29. Trotilning portlashida hosil bo'lgan qaysi moddalar gaz holida bo'ladi?

J: Suv, ammiak, azot

30. Benzolni boshqa moddalardan ajratib olishda qaysi reaktivdan foydalaniladi?

J: Sulfat kislota

31. Benzol sulfat kislota bilan ta'sirlashganida hosil bo'ladigan moddani aniqlang.

J: Sulfobenzol yoki fenilsulfon kislota

32. Fridel-Krafts reaksiyasi bo'yicha kumol olishda qaysi moddar ishlatiladi?

J: Benzol va propilen

33. Toluol yorug' sharoitda xlorlanganida qaysi mahsulot hosil bo'ladi?

J: Benzilxlorid

34. Qorong'i sharoitda xlorlangan benzoldan nima hosil bo'ladi?

J: o-xlortoluol

35. Benzolning ultrabinafsha nurlari ishtirokida xlor bilan ta’siridan olinadigan moddalarni aniqlang.

J: Geksaxloran, geksaxlorsiklogeksan

36. Benzolga ozon ta’sir ettirilganida nima hosil bo'ladi?

J: Benzoltriozonid

37. Benzoltriozonid gidrolizlanishidan hosil bo'ladigan moddalarni ayting.

J: Glioksal va vodorod peroksid

38. Qaysi moddaning trans-izomeri fumar kislota deyiladi?

J: Buten-2 dikarbon kislota

39. Butendikarbon kislotaning sis-izomeri qanday ataladi?

J: Malein kislota

40. Benzoldan malein kislota qanday sharoitda hosil bo'ladi?

J: Yuqori temperaturada va V₂O₅ katalizatorligida

41. Benzol V₂O₅ bilan ishlanganida qanday gaz chiqadi?

J: Karbonat angidrid

42. Benzolning qaysi gomologi oksidlanishidan olinadigan mahsulotdan lavsan tolasi olishda xomashyo sifatida foydalaniladi?

J: p-ksilol

43. Kumol usuli nima?

J: Kumoini sulfat kislota ishtirokida oksidlab fenol va atseton olish

44. I tur o'rinbosarlarni aniqlang.

J: -OH, -NH₂, -NHR, -NR₂, -OR, -SH, -SR, -Cl

45. I tur o'rinbosarlar halqaga kelayotgan atom va atomlar guruhini halqaning qaysi holatiga yo'naltiradi?

J: Orta- va para-holatga

46. II tur o'rinbosarlarni aniqlang.

J: NO₂ , -S0₃H, CHCl₂, -СОН, -COOH, COOR, -CN

47. II tur o'rinbosarlar kelayotgan guruhni halqaning qayeriga yo'naltiradi?

J: Meta holatiga

48. Ko'p halqali aromatik uglevodorodlarga misollar keltiring.

J: Naftalin, antratsen, fenantren

49. Toshko'mir smolasining 210 - 230’C oralig'ida haydaladigan fraksiyasidan qaysi modda olinadi?

J: Naftalin г

50. Yaltiroq, 80'C da suyuqlanadigan, o'ziga xos hidli, suvda erimaydigan kristall modda ...

J: Naftalin

51. Jundan qilingan kiyimlami kuyadan saqlashda qaysi modda ishlatiladi?

J: Naftalin

52. Toshko'mir smolasi 270‘C dan yuqorida haydalgan fraksiyadan qaysi modda olinadi?

J: Antratsen

53. Antraxinonga mos xususiyatlami aytiing.

J: Sariq kristall modda, oksidlanganidan antraxlnon hosil bo'ladi, alizarin bo'yoq olishda ishlatiladi

54. Qizil rangli kristall modda, 290"C da suyuqlanadi. Gap qays modda haqida?

J: Alizarin

55. Tabiatdagi shifobaxsh o'simliklar tarkibida uchraydigan steroidlar, D vitamin, garmonlar va biologik faol moddalarning asosiy skeletini tashkil etadi. Gap qaysi modda haqida?

J: Fenantren