Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

18
O
izotopining 
oddiy kislorod bilan almashinishini ham kuzatiladi.
Bunday almashinish bir bosqichli mexanizm bilan mos kelmaydi, chunki ushbu reaktsiya 
davomida bunday holat nazarda tutilmagan. Kislorod atomining almashinishi ikki bosqichli 
mexanizm bilan mos keladi va bunda nafaqat I intermediatning hosil bo’lishi, shuningdek uning 
qisman bo’lsada dastlabki moddaga o’tishi, va qisman bo’lsada III intermediatga o’zgarishi 
nazarda tutiladi. Oraliq III birikma I mahsulot bilan ekvivalent, lekin undagi nishonlangan atom 
boshqa holatni egallaydi. Agar taxminlar to’g’ri bo’lsa, III intermediatning dastlabki moddaga 
o’tishi 
18
O
saqlamagan efir hosil bo’lishiga olib kelishi kerak edi.
Murakkab efirlarning kislotali gidrolizi.
Murakkab efirlarning gidrolizi nafaqat 
asoslar, shuningdek kislotalar ishtirokida ham amalga oshirilishi mumkin. Kislotali gidroliz 
qaytar jarayon xisoblanadi va shuning uchun jarayonning mexanizmi eterifikatsiya
mexanizmi bilan o’xshash faqatgina teskari yo’nalishda kuzatiladi. 
Jarayon mexanizmi quyidagicha: 
RCOOR
′
+ H
2
O
H
+ 
H
+ 
RCOOH + R
′
OH
R – C – OC
2
H
5
+ OH 
–
 
18
O
R – C – OC
2
H
5
18
O
–
 
OH
R – C +
–
OC