Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

3 
СН
2
= C
Н
2
+ 2KMnO
4
+ 4H
2
O 3CH
2
– CH
2
+ 2MnO
2
+ 2KOH 
ОН
О
H
этиленгликол
СН
3
СН
= C
Н
2
НСОООН
Н
2
О
СН
3
СН
– C
Н
2
ОН
О
H
пропиленгликол
Alkenlarni gidroksidlash – glikollar olishning muhim usuli hisoblanadi. Bundan tashqari, 
kaliy permanganat bilan oksidlash, ko’plab ishlatiluvchi analitik reaksiyalarning asosi 
hisoblanadi va Bayyor namunasi deyiladi. (Alkenlarni kaliy permanganat bilan oksidlash orqali 
glikollar olish birinchi martta G.Vagner tomonidan amalga oshirilgan). 
Gidroksidlash mexanizmini keyingi mavzularda ko’rib o’tamiz. 
O’rin olish reaksiyasi. Galogenlash. Allil vodorodi.
Xozirgacha alkenlardagi faqatgina 
uglerod – uglerod qo’shbog’ hisobiga boruvchi birikish reaksiyalarini ko’rib chiqdik. Bu 
mavzuda ko’plab alkenlarda mavjud bo’lgan alkil guruhlarining reaksiyalarini ko’rib o’tamiz. 
Alkil guruhlari alkan tuzilishiga ega bo’lgani uchun, ular alkanlarga xos xususiyatlarni 
namoyon etishi kerak. 
Misol uchun ikki reaksion markaz – qo’shbog’ va alkil guruhi 
mavjud. 
Galogen hujumini bu markazlarning biriga yo’naltirish mumkinmi? Ha, maxsus 
sharoitlarni yaratish orqali yo’naltirish mumkin. 
Alkanlarning yuqori haroratlarda galogenlash ma`lum va bu reaksiya asosan bug’ fazada, 
erkin radikallar hosil bo’lishiga hamoxang sharoitlarda amalga oshadi. Alkenlar galogenni past 
haroratda, qorong’ulikda va suyuq fazada, ionli reaksiya orqali biriktirib oladi.