4 mln.
dan oshib ketishi
izomeriya
hodisasi bilan tushuntiriladi. Organik moddalarning anorganik moddalardan farqi ular
orasidagi izomeriya hodisasining juda keng uchrashidir.
Izomeriya
grekcha
ikki
so’zdan tashkil
topgan bo’lib
«izos»
teng
va
«meros» -qism
ma’nosini bildiradi. Bu terminni fanga XIX asrning
30-yillarida
(1830)
shved olimi
Ya.Berselius
tomonidan kiritilgan.
Kimyoviy tarkibi va molekulyar massasi bir xil, lekin molekulalarining tuzilishi har
xil, shu sababli fizik-kimyoviy xossalari ham turlicha bo’lgan moddalar - izomer moddalar
yoki izomeriya deyiladi.
M-n:
etil spirt
(vino spirti)
bilan
dimetil
efirning tarkibi bitta emperik formula
C
2
H
6
O
bilan ifodalaniladi, lekin ularning xossalari turlicha: etil spirtining qaynash temperaturasi
78.3
C bo’lgan
suyuqlik
,
dimetil
efir esa -
23,6
C
da suyuqlikka aylanadigan
gaz
. Organik
kimyoning rivojlanishi jarayonida izomeriya tushunchasi chuqurlashib, fazoviy kimyo
tasavvurlari hisobiga yangi mazmun bilan boyidi.
Hozirgi vaqtda izomerlar deb – tarkibi,
molekulyar massasi bir xil, ammo ularning fazoda joylashishi bilan farqlanadigan
birikmalarga aytiladi.
Izomeriya
bir necha turlarga bo’linadi:
Izomerlar
ikkita
asosiy gruppaga bo’linadi:
tuzilish izomerlar
va
fazoviy izomerlar.
Do'stlaringiz bilan baham: |