Органик кимё фанидан Ўқув-услубий мажмуа

(asosiy mahsuloti) 
OH
 
CH
2
CHCH
3 
1-fenil-2-propanol 
OH
 
kislota 
CH = CHCH
3 
1-fenilpropen 
(reaksiyaning birgina mahsuloti) 
CHCH
3 
metilfenil karbinol 
OH
 
H
+ 
CH – CH
3
+
- H
+ 
CH = CH
2
benzil karboniy ioni 
stirol 

---

253 
Spirtlarni galogenvodorodlar bilan reaksiyalariga ta’sir etuvchi ba’zi omillar bilan 
tanishib chiqsak. 
Reaksiya kislota katalizatorligida boradi. Xatto, galogenvodorod-ning suvli eritmasi 
kuchli kislota hisoblansada, sulfat kislotaning mavjudligi reaksiyani sezilarli tezlashtiradi. 
Birlamchi spirtlardan tashqari ko’pchilik boshqa spirtlarda alkil guruxlarining 
qaytaguruxlanishi kuzatiladi. Galogenidlardagi alkil guruxlari, har doim ham dastlabki 
spirtlardagi alkil guruxlari kabi tuzilishga ega bo’lavermaydi, masalan:
Galogen xar doim xam gidroksil guruxi saqlagan uglerod atomi bilan bog’lanavermaydi 
(birinchi misol), xattoki uglerod skleti ham dastlabki uglerod skletidan farq qilishi mumkin 
(ikkinchi misol). 
Lekin avvalgi misollarda kuzatganimizdek (masalan: n-propil yoki n-butil spirtlari), 
ko’pchilik birlamchi spirtlardan yuqori unum bilan birlamchi galogenidlar qaytaguruxlanishisiz 
hosil bo’ladi. 
Spirtlarning (ROH) HX nisbatan Reaksion qobiliyatini o’zgarishi: 
 allil, benzil>uchlamchi>ikkilamchi>birlamchi
3
.