O’quvuslubiy majmua magistratura barcha ta’lim yo’nalishlari uchun urganch-2020 Mundarija

Xabitustushunchasiningtahlili. SotsiologiyagaBurdekiritgantushunchaalohidadiqqatgasazovor. Bu yerdagapxabitus (habitus) tushunchasihaqidaboradi. «Yaratuvchisxemalarningo‘zlashtirilgantizimisanalgangabitusuniyaratishningalohidasharoitlarigaxosbo‘lgandoiradagiharqandayfikrlar, sezgilarvaharakatlarbilanerkinishko‘rishimkoniyatiniberadi, - debyozadiBurdeo‘zining «Amaliymazmun» kitobida. – Gabitusniyaratganstrukturaamaliyotniboshqaradi, lekinbujarayonmexanik-deterministikyo‘lbilanemas, balkiavvalboshdanoquningtopqirligibilanbelgilanganmajburlashvacheklashlarorqaliamalgaoshiriladi»⁴⁵.

Shundayqilib, xabitus – buamaliyotniboshqaruvchialohidastixiya. Mazkurstixiyao‘zturivaxiligaxosbo‘lganbelgilarorqalitavsiflanishimumkinemas. Unigenetikyokiostensivjihatdantavsiflashninghamilojiyo‘q. Xabitusratsionallikningbirvaqtdaamalqiluvchi, muttasilravishdabirikuvchivaparchalanuvchitiplarito‘plaminio‘zidaifodalaydi. Nazariyamulohazayuritishusullaridanbirinitozalashga, uniaqliyxulosalarzanjirigaaylantirishgavaoxir-oqibatbilimningchiziqlitiziminiolishgaharakatqiladi.Buhaqiqiyborliqsifatidagiabadiy, o‘zgarmasvabarkamolborliqg‘oyasigamuvofiqkeladi. Bu yerdasoddalik – murakkabliknio‘lchashvabaholashuchuntayanchnuqtasivamezondir. Bundao‘lchashvabaholashmurakkabliknisoddalikkanisbatanreduksiyalashyo‘libilanamalgaoshiriladi. Tahlilningodatdagistrategiyasishuninazardatutadi. Jamiyatkommunikativnazariyasiteskariharakat – soddalikdamurakkablikningabstraksiyasiniginako‘rishniamalgaoshiradi. Bu yerdamurakkablikharqandaysoddaliknitushunishuchunasosbo‘libxizmatqiladi.

Nazariyaniamaliyotuchunandozasifatidatushunishdanvozkechishnibirinchibo‘libKanttaklifqilgan. Uamaliyaqlninazariyaqldanshuma’nodaustunqo‘yadiki, nazariyaqlmaqsadlariniaynanamaliyaqlbelgilaydi. Fransuzma’rifatchilarinazariytafakkurkashfetilgungaqadaramaliyfikrlashinsongayashabqolishgayordambergan, lekinnazariytafakkurkashfetilgach, o‘zahamiyatinibutunlayyo‘qotgan, debhisoblaganlar. TeskaritezisniisbotlashniKantboshladi, Gusserlesaoxiriga yetkazdi. Nazariybilimamaliybilimning «hayoti»gabog‘liqekanligianiqlandi. Gapshundaki, amaliybilimhayotqonunlarigamuvofiqmavjudbo‘ladi, udoimvaziyatgamoslashib, o‘zshakl-shamoyilinio‘zgartiradi. Amaliybilimo‘z-o‘zidankontekstualxususiyatkasbetadi. Tematikbilimesarelevantlikkaintiladi.

Insonhayotidayuzberuvchihodisalarvajarayonlaruzoqvaqtgachamuayyanidealsxemalargamuvofiqlikyokimuvofiqemasliknuqtainazaridanbaholabkelingan. Bungasarflangankuch-g‘ayratamaldaerishishmo‘ljallangannatijagamuvofiqkeladimi, degansavolmisolbo‘lishimumkin. Maqsadlarvavositalarningo‘zaronisbati – ijtimoiyyokioqilonaharakatlartahliliningalfavaomegasi. Ammobuko‘pdarajalivoqelikdatahliliyajratilganbiryo‘nalish, xolos. Ufoydalibo‘lsa-da, lekinvoqelikniaksettirmaydi.

Vaqtningnazariytavsifixususiyatlarinio‘rganishnazariyvaamaliyoto‘rtasidagialohidamunosabatnianiqlashimkoniyatiniberadi. Fano‘zvaqtigaegavauamaliyotvaqtibilanmuvofiqkelmaydi.

Xabitusvavaziyatningo‘zaronisbatidiqqatgasazovordir. Unotematikbilimgatematiktusberishkonsepsiyasinieslatadi. Bundavaziyatkatalizatorsifatidaamalqiladi. Xabitushechqachonsodiretmaydiganxatti-harakatlarhamyo‘qemas, debyozadiBurde. Uningaytishicha, bundayxatti-harakatlarsodiretilishiuchunxabitusningyaratuvchilikimkoniyatlario‘taaktuallashuvigazaminyaratuvchialohidavaziyattalabetiladi.