O’quv yilida umumiy o’rta ta’lim maktablarining

2.
 
«Migratsiya saldosi» va «Madaniy landshaft» atamalarining mazmun-
mohiyatini tushuntiring. 
Javob: 
Migratsiya saldosi
(balansi)-ko’chib kelganlar va ko’chib ketganlar soni.
Madaniy landshaft
– jamiyat manfaatlarini ko‘zlab, xususiyatlari inson tomonidan 
ilmiy asosda va oqilona o‘zgartirilgan geotizim
 
3.
 
O‘zbekiston siyosiy-ma’muriy xaritasidan Qozog‘istonga chegaradosh 
bo‘lgan respublikamizning hududlarini ko‘rsating. Ulardan qaysi birining 
markazida qolganlariga nisbatan Quyosh eng so‘ngra botadi? Bu shaharning 

---

8 
@geografiya_test_video_slayd
 
geografik koordinatalarini aniqlang. 
Javob: 
Respublikamizning Qozog’istonga chegaradosh viloyatlari:
 
Toshkent, 
Sirdaryo, 
Jizzax, 
Navoiy, 
Qoroqolpog’iston 
respublikasi. 
Ular 
ichida 
Qoroqolpog’istonning markazi Nukus shahri eng oxirgi quyosh botadigan shahar 
bo’lib, koordinatalari: 42°45' shimoliy kenglik, 59°35' sharqiy uzoqlik
 
 
6-BILET 
1.
 
Migratsiyalar va ularning turlari. Xalqaro migratsiyalar geografiyasi. 
Javob: 
Migratsiyalar bir necha mezonlarga ko‘ra tasnifl anishi mumkin. Hududiy 
miqyosi jihatidan tashqi va ichki migratsiyalar ajratiladi. Tashqi migratsiya deganda, 
boshqa davlatga ko‘chish tushuniladi. Ba’zida tashqi migratsiyalar materik ichidagi 
va materiklararo migratsiyalarga bo‘linadi. Ichki migratsiya bir davlat ichidagi 
boshqa hududga ko‘chish hisoblanadi. U, o‘z navbatida, rayon ichidagi va 
rayonlararo migratsiyalarga bo‘linadi. Muddatiga ko‘ra migratsiyalar doimiy va 
vaqtincha turlarga bo‘linadi. Vaqtincha migratsiyalar mavsumiy, vaxtali hamda 
mayatniksimon (tebranma) bo‘ladi. Mavsumiy migratsiyalar ko‘proq qishloq xo‘jalik 
ishlari bilan bog‘liq bo‘lsa, vaxtali migratsiyalar, asosan, tabiiy sharoiti noqulay 
hududlardagi foydali qazilma konlarida yoki qurilish obyektlarida mehnat qilish bilan 
bog‘liq. Mayatniksimon migratsiyalar esa shahar va uning atrof o‘rtasida kunlik va 
haftalik tartibda kechadi: shaharga uning atrofdagi qishloq va kichikroq shaharlardan 
aholi ishlashga, o‘qishga va boshqa maqsadlarda, shaharliklar esa chetga, asosan, 
dam olish, ziyorat qilish yoki dehqonchilik bilan shug‘ullanish uchun tez-tez qatnab 
turishadi. Hozirgi vaqtda eng katta migratsiya to‘lqini rivojlanayotgan 
mamlakatlardan rivojlangan mamlakatlarga tomon yo‘nalgan. Bunda eng ko‘p xorijiy 
migrantlarni AQSH qabul qiladi. Oxirgi yillarda bu davlatdagi immigrantlar soni 45 
mln kishidan oshgani qayd etilgan. G‘arbiy Yevropa davlatlari orasida esa eng ko‘p 
immigrantlar Germaniya, Buyuk Britaniya va Fransiyaga kelgan. Bu davlatlarning 
har birida 7–10 mln immigrant yashamoqda. G‘arbiy Yevropaga immigrantlar ning 
asosiy qismi Janubi-g‘arbiy va Janubiy Osiyo, Shimoliy Afrika hamda Sharqiy 
Yevropa davlatlaridan bormoqdalar. Boshqa rivojlangan davlatlardan Avstraliya, 
Kanada, Yangi Zelandiya, Isroil va JAR ko‘plab xorijiy migrantlarni qabul qilmoqda. 
Shunday ekan, barcha rivojlangan davlatlarda migratsiya saldosi (balansi) musbat 
hisoblanadi.