O’quv yili 3-kurs uchun.) Bilim sohasi: 100000 – Gumanitar Ta’lim sohasi: 110000 – Pedagogika Ta’lim yo‘nalishi: 5120300- tarix

Maqsad: Mavzu bo’yicha olingan bilimlarni mustahkamlash, talabalarda mavzuga oid amaliy ko`nikma va malakalarni shakllantirish.
Dars tipi: Mustahkamlash tipidagi dars.
Dars metodi: Tezkor savol-javob, BBB, suhbat
Dars jihozi: Ko`rgazmali qurollar, vatman qog‘oz, marker.
Reja:
Xarakter haqida tushuncha, xarakter tuzilishi va xususiyatlari, xarakter tipologiyasi, xarakterning shakllanishi, xarakteming ifodali belgilari haqida tushuncha va ilmiy tasavvurlar hosil qilish. Xarakter shakllanishi. Xarakter akstentuastiyasi. Jinsiy dimorfizm va individning psixologik tavsifi. Jinsiy faridanishning psixologik muammolari.).
Tayanch tushunchalar-Xarakteri.Xarakter xislatlari. Ekstroversiya va
introversiya to`g’risida tushuncha. Xarakterda aksentuatsiya.
Xarakter va temperament. Xarakter xislatlari .
Xulq-atvor va xarakterning shakllanishi.
Milliy xarakterga etnopsixologik yondashuv.
1.Xarakter haqida tushuncha, xarakterning nerv-fiziologik asoslari.
Xarakter yunoncha so`z bo`lib «zarb qilish», «belgi kuyish» degan ma’noni bildiradi. Xaqiqatdan ham xarakter kishining jamiyatda yashab egallaydigan aloxida belgilaridir. SHaxsning individualligi temperament singari xarakterda ham namoyon bo`ladi. Xarakter – bu shaxsning faoliyat va Muloqoti jarayonida tarkib topadigan va namoyon bo`ladigan individual xususiyatlari bo`lib, individ uchun u tipik xulk-atvor xislatlari bo`lib xisoblanadi.
Kishining shaxsi u nima qilayotgani bilan emas, balki uni qanday bajarayotgani bilan xarakterlanadi.
Xarakter kishi shaxsining yo`nalishini belgilaydigan ijtimoiy munosabatlarga bog`liq bo`ladi. Masalan, kishining jamiyatdagi yuqori mavqei, amali unda takabburlik, kekkayganlik, riyokorlik, ta’magirlik, munofiqlik kabi salbiy xislatlarni shakllanishiga olib kelishi mumkin. Aksincha, oddiy mexnatkash kishida jamiyatdagi mavkeiga qarab fidokorlik, maqsadga intilganlik, jasurlik, kamtarlik, mexnatsevarlik kabi ijobiy xislatlarning shakllanishiga olib keladi.
Xarakterning nerv-fiziologik asoslari .Inson shaxsining xarakteri hamisha ko`pqirralidir. Unda aloxida xususiyatlar yoki tomonlar ajratilib ko`rsatilishi mumkin, lekin ular bir-birlaridan ajratilgan, aloxida xolda bo`lmaydi, balki ma’lum darajada xarakterning barqaror tuzilishini tashkil etgan xolda o`zaro bog`liq bo`ladi.
Xarakterning strukturasi uning ayrim xususiyatlari o`rtasidagi qonuniy bog`liqlikda namoyon bo`ladi. Agar kishi kurkok bo`lsa, u tashabbuskorlik, kat’iylik va mustaqillik, fidokorlik va oliyximmatlilik fazilatlariga ega bo`lmaydi, deb aytish uchun asoslar bor. SHu bilan birga xarakteri bo`yicha qo`rqoq kishidan itoatkorlik va xushomadgo`ylikni, kuchli kishiga nisbatan konformlilikni, qizg`onchilikni, sotqinlikni, ishonchsizlik va extiyotkorlikni kutish mumkin.
Kishining qaysi xarakter tipiga kirishini aniqlashda E.I.Rogov taklif qilgan so`rovnoma va unga olingan javoblar natijasidan foydalanish mumkin. Rogov xarakter tiplarini quyidagicha tasvirlaydi: Ekstravertlar («o`ngi ustidalar») bor-yo`g`i ko`zga tashlanib turadigan odam.Muloqotga kirishuvi oson, chaqqon, mahmadona, tajovuzkor, peshqadamlikka intilish, odamlar diqqatini tortishga intilish darajasi yuqori.
Boshqalar bilan osongina aloqaga kirisha oladi, tez ta’sirlanuvchan, tashqi ta’sirga beriluvchan, sezgir, ochiq ko`ngil odam. Odamlarga «tashqi ko`rinishi» ga qarab baho beradi, ichki olami ularni qiziqtirmaydi. Ekstravertlar ko`proq xolerik va sangvinik temp5erament tipida bo`lishi kuzatilgan.
Introvertlar («o`ngi ichidalar») tashqi olamga o`z kechinmalari bilan yo`naltirilgan odam, kamdan-kam aloqaga kirishadi, kamgap, kamsuqum, yangi tanishlar topishi qiyin, tavakkal qilishni yoqtirmaydi, avvalgi aloqalari uzilishidan iztirob chekadi, yutuq va yutqazish variantlari yo`q odam tipi. Hayajonlanish va vahimachilik darajasi yuqori, odatlangan harakat dasturini o`zgartirishi qiyin. Introvertlar ko`proq flegmatik, melanxolik temperament tipida bo`lganlarda uchraydi.
Oraliq tip yoki ambovertlar ta’sirlanish, qo`zg`olish darajasi beqaror,o`zgaruvchan, «Kimligini bilib bo`lmaydigan» tip. Bu tipga mansub odam vaziyatga qarab og`ib ketishi mumkin.