O`quv –uslubiy qo`llanma toshkent 2012 tursunoy ziyadova

Yangi bilim hosil qilish. Amaliy ishning bu turi tahliliy (induktiv) ta’lim usulining ajralmas tarkibiy qismi bo’lib, o’quvchilar bu jarayonda avvalgi bilimlariga tayangan holda hodisalarni tahlil etadilar, ko’rsatilgan yo’llar asosida bu hodisalarni (mustaqil yoki o’qituvchi yordamida) guruhlarga ajratadilar, saralaydilar va xususiylikdan umumiylikni topishga kirishadilar. Bunday amaliy ishlar yangi bilim hosil qilishning asosiy usulidir.
Tadbiq. Tadbiqiy amaliy ishlar o’quvchilarni mashg’ulotda olgan bilimlarini amalda qo’llay bilish ko’nikmalarini shakllantiruvchi va rivojlantiruvchi mashqlardir. Bunday mashqlar mohiyatan ikki turli bo’ladi;
1) qisman ijodiy mashqlar;
2) ijodiy mashqlar.
Qisman ijodiy mashqlar o’rganilgan til hodisalarini qisman yangi sharoitda tadbiq etishni talab etadigan amaliy ishlardir, Bunday amaliy ishlarning tarkibida ma’lum darajada izlanish, ijodiy faoliyat ko’rsatish extiyoji bor. Mashq shartidagi ayrim ko’rsatmalar, o’qituvchi beradigan tavsiyalar yoki uning rahbarligida o’quvchilar bilal uyushtiriladigan o’zaro suhbat amaliy ishni qisman ijodiy qilib qo’yadi.
Ijodny mashqlar osa o’rganilgan til hodisalarini tamomila yangi sharoitda ijodiy qo’llashni talab etadigan amaliy ishlardir. Mashq shartidagi noma’lumni izlab topish o’quvchidan ijodiy izlanishni talab etadi. Yangi o’rganiladigan til hodisalarini mustaqil ravishda guruhlarga ajratish, berilgan matnning til xususiyatlarini tahlil qilish orqali ma’lum bir yangi xulosaga kelish, o’qilgan badiiy asarga yoki kinofilmga taqriz yozish, uslub talabidan kelib chiqib matn yaratish kabi ishlar amaliy ishlarning shu turiga kiradi. Ayniqsa, matn yaratish egallangan bilim, ko’nikma va malakalarning so’nggi natijasidir.
Darsni xulosalash jarayoni. Darsni xulosalash ham ancha masuliyatli jarayon bo’lib, u egallangan bilimlar amaliy faoliyatda sinalgandan so’ng o’tkaziladi. O’quvchilar darsning bu bosqichida egallangan bilim, ko’nikma va malakalarga tayangan holda o’zlari ta’rif ia qoidalar chiqaradilar.Uyga vazifa berish darsni xulosalash bilan birga olib boriladi. O’qituvchi uyga berilayotgan topshiriq sharti o’quvchilarga tushunarli bo’lishini ta’minlashi, zaruriyat tug’ilsa, uni bajarish usuli haqida qo’shimcha ma’lumot berish zarur.Uy vazifasi darsning tarkibiy qismi bo’lganligi uchun ham u qo’ng’iroq chalinmasdan oldin berilishi kerak. Vaqt taqsimoti ham dars samaradorligini ta’minlashning muhim omili sanaladi.