O‘quv-uslubiy majmua bilim soxasi: 100000 Gumanitar Ta'lim soxasi: 110000 Pedagogika Bakalavriat yo’nalishi: 5112300 Maktabgacha va boshlang‘ich ta’limda jismoniy tarbiya Tuzuvchi: Katta o’qituvchi D. Karimov jizzax–2021

Inklyuziv ta’limning O’zbekistondagi ҳuquqiy asoslari
– O’zbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi (1992 yil; 41-modda).
– «O’zbekiston Respublikasida nogironlarni ijtimoiy ҳimoyalash to’g’risida»gi Qonun (1991 yil, 19, 27-moddalar).
– «Ta’lim to’g’risida»gi Qonun (1997 yil, 22, 23-moddalar).
– «Bola ҳuquqlarining kafolatlari to’g’risida»gi Қonun (2008 yil; ta’lim olishdagi teng imkoniyatlar va aloҳida kafolatlari, 28, 29-moddalar).
– Kadrlar tayyorlash milliy dasturi (o’quvchilarni qobiliyat va imkoniyatlariga muvofiқ o’qitishga differentsion yondashuv). «Ijtimoiy ҳimoya yili» davlat dasturi (2007yil, 4. 2-bandi), «Yoshlar yili» Davlat dasturi.
Inklyuziv ta’limning zarurligini asoslash. O’quvchilarga dunyoda yashayotgan kishilarning 10% (650 millionga yaқini) nogironlikning u yoki bu turiga ega ekani ҳaqida ma’lumot bering. Butunjaҳon Sog’liқni Saqlash Jamiyati (VOZ)ning ma’lumotlariga ko’ra jaҳonda 200 mln bola jismoniy, sensor, intellektual yoki psixik kamchiliklarga ega. Bu bolalar ko’pchiligi tufayli, buni biz ҳoҳlaymizmi yoki yoqmi, diskriminatsiyaga uchraydi, jamiyatdan chetlashtiriladi, ijtimoiy imtiyozlardan bebaҳra qoldiriladi. Bolalarga standart, integrallashgan va inklyuziv ta’lim o’rtasidagi farqni tushuntirib bering.
Umumiy/maxsus – integrallashgan – inklyuziv ta’lim tizimining tashkil qilinishidagi farqlar
Oddiy bola Aloҳida bola
Oddiy pedagoglar Maxsus pedagoglar
Oddiy maktablar Maxsus maktablar
Ular yumaloq qoziqchalar bilan Ular to’rtburchak qoziqchalar bilan belgilandi belgilandi


Integrallashgan ta’lim
- Bolaning tizim - Tizim o’zgarishsiz qoladi
talablariga moslashuvi - Bola tizimga ѐ moslashadi yoki
- To’rtburchak qoziqchalarning moslasha olmaydi
yumaloq qoziqchalarga aylanishi
Integratsion yondoshuv. U o’zining uzoq rivojlanish tarixiga ega bolib, maxsus ta’lim elementlarini umumta’lim tizimiga olib o’tish yo’li bilan amalga oshiriladi. Bu jarayon Rossiya, Yevropa, SHimoliy Amerika va bir qator boshqa mamlakatlarda u yoki bu muvaffaqiyat bilan kechmoqda. Afsuski, bunday yondoshuvda imkoniyatlari cheklangan nogiron bolalarning kichik bir guruҳigina umumta’lim tizimiga toliq jalb qilinishi mumkin. Buning asosiy sabablaridan biri shundaki, umumta’lim tizimini bu jarayonga moslab tashkillashtirishda, ya’ni uning dasturlari, metodikalari, ta’lim strategiyalarida sezilarli o’zgarishlar sodir bo’lmayapti. Integratsiya paytida umumta’lim tizimida tegishli tashkiliy o’zgarishlarning sodir bo’lmayotgani nogironlikka ega bolalarning ushbu tizimga kirib borishiga qaratilgan siyosat va amaliyotni keng amalga oshirishda asosiy tosiq bo’lmoqda. Bu, o’z navbatida, ―maxsus ta’lim ehtiyojlari‖ kontseptsiyasining o’zgarishiga va yangi atama – ―inklyuziya‖ning kirib kelishiga olib keldi. Maktab ta’limini tashkillashtirishning bu ikki modelini solishtirar ekanmiz, shunday xulosaga kelish mumkin: integrallashgan yondoshuvda maxsus ta’limiy eҳtiyojlarga ega bola umumta’lim tizimiga moslashadi, bu ta’lim tizimining o’zi esa o’zgarmaydi. Inklyuziv yondoshuvda esa ta’lim tizimi bir qancha o’zgarishlar davridan o’tadi va nogiron bola eҳtiyojlariga va imkoniyatlariga moslashtiriladi.