O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

27. Eng so’nggi alximik kim va u qanday ishni amalgam oshirgan?
1710 yilda nemis kimyogari Xennig Brand peshob(siydik)dan fosforni ajratib oldi. U eng so’nggi alkimyogar hisoblanadi.
28. Sanoat rivojlanishiga qaysi ishlar asos bo’lgan?
XVII asrning ahmiyatli yangiliklaridan biri atmosfera havosining bosim hosil qilishini va bu bosimdan bo’shliq hosil qilishda foydalanish mumkinligini fanga kiritilishi bo’ldi. Shu asosda 1698 yilda ingliz injeneri Tomas Severin katta bosim ostida ishlaydigan bug’ mashinasini yaratdi. Keyinchalik shotlandiyalik mexanik Djeymis Uattom universal bug’ mashinasini konstruksiyasini taklif qildi. Bu sanoat rivojlanishining boshlanishi bo’ldi. Keyin bu mashinaga olovni ishlatishga o’tdi va nima uchun ba’zi moddalar yonadi, ba’zilari yonmaydi degan savol tug’ildi.
29. Flogiston nazariyasini tushuntirib bering?
Alkimyogarlar yonish uchun tarkibida S bo’lishi kerak deydi. Nemis vrachi va kimyogari Shtal yonish prinsipi flogiston nazariyasini yaratdi. U moddalar tarkibida – flogiston bo’ladi u yondirishga olib keladi, ular yonganda flogiston chiqarib yengil bo’lib qoladi deydi. Bu savolga javob topilmadi. Moddalar yonganda nima uchun og’irligi o’zgaradi, qanday gazlar ajralib chiqadi.


30. Kim va qachon pnevmatik vanna yaratdi?
Ingliz kimyogari Stiven Geyle(1677-1761) XVIII asrda gazlarni suv ostida to’plovchi asbob “pnevmatik vanna” yaratdi, lekin identifikasiyani bilmadi.
31. D.Blek qaysi gazni o’rmon gazi deb yuritgan?
Shotlandiya kimyogari D.Blek 1754 yilda SaSO₃  SaO + SO₂
o’rmon gazi deb yuritilgan SO₂ ni havo bilan bog’langan deb atadi va shu mavzuda magistrlik dissertasiyasini himoya qildi.
32.Vodorodni kim va qachon olgan?
G.Kavendish (1731-1810) –Me + 2HC1 = reaksiyasini o’tkazib gaz oldi va uni vodorod deb nomlab, uning xossalarini aytdi.
33. D.Pristli qaysi gazlarni olgan?
D.Pristli (1733-1804) gazlardan karbonat angidrid, azot (1) oksidi, ammiak, vodorod xlorid va oltingugurt (IV) oksidini oldi va gazlarni suv ostida to’pladi.
1774 yil oktyabrida Parijda Pristli o’zining Lavuazye yaratgan flogiston tushunchasini mukammal o’rganib uning tarkibi ¹ ⁄₅ qismi yonuvchi flogiston gaziga mos kelishini topdi, qolgan qismi esa yonmasligini aniqladi. Yonmaydigan qismini azot deb atadi (ya’ni lotincha o’g’it tug’diruvchi degan ma’noni bildiradi).