O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

3. Kontrol vazifa. Xlorid kislotaning konsentratsiyasini yoki miqdorini aniqlash. Tayyorlangan ishqor eritmasining normalligini bilaturib, uni kislota konsentratsiyasi yoki uning kontrol vazifasidagi miqdorini aniqlash uchun qo’llash mumkin. Fenolftalein yoki metiloranj bilan titrlash mumkin. Hisoblashda ishqor eritmasi normalligining titrlashda ishlatiladigan indikator bilan aniqlangan miqdorini olish lozim.
Cho’ktirish uslubi
Hajmiyn analizda qo’llaniladigan cho’ktiruvchi reaktivlardan boshqalarga nisbatan ko’proq AgNO₃ dan foydalanadilar.Bu reaktiv ta’siriga asoslangan uslublar argentometriya uslublari deb ataladi.
1. Kumush nitrat 0,1 n. eritmasini tayyorlash. AgNO₃ i eritmasi taxminan 0,1 n. tayyorlanadi. Zarur bo’lgan tuz miqdorini 0,1 g gacha aniqlik bilan texnik tarozisida tortiladi va kerakli suv miqdorini o’lchov silendri bilan o’lchab olinadi.
2. NaCl ning aniq 0,1 n. eritmasini tayyorlash
250 ml 0,1 n. eritmasini tayyorlash uchun zarur bo’lgan NaCl ning miqdorini 0,0001 g gacha aniqlikda hisoblab chiqiladi.
Analitik tarozilarda aniqlab to 0,0002g gacha aniqlikdaNaCl ning hisobga yaqin miqdori o’lchanadi. Tortib olingan modda quruq voranka orqali o’lchov kolbasiga solinadi va bir oz miqdordagi distellangan suvda eritiladi, keyin eritma belgigacha ko’tarilguncha suv qo’shiladi va yaxshilab aalashtiriladi.
3. Mor uslubi bo’yicha titrlash
Indikator eritmasi. Titrlash bo’yicha 5 % li K₂CrO₄ suvli eritmasi qo’llaniladi. Indikator eritmasining 1 ml 50-100 ml titrlanayotgan eritmaga sarflanadi.
Ish tartibi. NaCl ning 20 yoki 25 ml 0,1 n. eritmasini pipetka bilan olib, 250 ml hajmli Erlenmeyer kolbasiga qo’yiladi, 1 ml indicator eritmasidan qo’shiladi va AgNO₃ ning 0,1 n. eritmasi bilan sekin titrlanadi, eritishni to’xtovsiz ravishda sus penziyaning 1 yo’qolmaydiga rangi paydo bo’lguncha, aralashtiriladi. Oq sus penziya kumush xromat Ag₂CrO₄ hosil bo’lishi tufayli qoramtir va qizil rangni oladi.
1 ml indicator eritmasi va 50 ml suv bilan tajriba qilib, indikatorga kiritiladigan tuzatish topiladi. Tajriba paytida eritmaning rangi sinayotgan eritma titrlash oxirida qabul qilgan ranga o’xshash ranga kirguncha titrlanadi. Indikatorga kiritiladigan tuzatish, AgNO₃ i eritmasi (1-3 tomchi) 0,03-0,05 ml 0,1 n. dan oshmasligi lozim, AgNO₃ eritmasining hajmidan titrlashga sarflangan qismini hisoblab chiqish kerak. Shundan ketin AgNO₃ eritmasining normalligini hisoblab chiqiladi.