O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Oksidlash –qaytarilish uslubi (oksidimetriya)
Oksidimetriyada har turli oksidlovchi va qaytaruvchilar qo’llaniladi. Kaliypermanganat KMnO₄ keng miqyosda qo’llanadigan oksidlantiruvchilardan bo’lib hisoblanadi. Bunday reaktivni qo’llab ishlatiladigan uslub permanganatomrtriya uslubi deb ataladi. Kaliy permanganat eritmasini taxminiy normallikda (0,1n) qilib tayyorlanadi va natriy oksalati Na₂Cr₂O₄ yoki kristallik oksalat kislota H₂C₂O₄∙ 2H₂O bo’yicha titri aniqlanadi. Kislotali muxitda oksalat kislota kaliy permanganat bilan uglerod ikki oksidi va suvgacha oksidlanadi:
5C₂O₄^-2+2MnO₄+16H→10CO₂+2Mn²+8H₂O
Titrni aniqlash. 0,25-0,30g 105-110°C da quritilgan sof natriy oksalati (analitik tarozidan 0,0001 g aniqlikda olingan) Erlenmeyer kolbasiga solinadi, 60 ml suvda eritiladi va 15 ml suyultirilgan ximik jihatdan sof H₂SO₄ (1:8) qo’shiladi. Olingan eritmani 80-90°C gacha eritiladi va sekinlik bilan birinchi yo’qolib ketmaydigan oqish pushti rang paydo bo’lganiga qadar KMnO₄ bilan titrlanadi. Titrlash vaqtida eritmani uzluksiz aralashtiraberish va KMnO₄ eritmasining ilgarigi porsiyadan qolgan rangi to’liq yo’qolganidan keyin yangi porsiyani qo’shish kerak. Titrlashning oxiriga borib eritmaning harorati 60°C dank am bo’lmasligi lozim. KMnO₄ eritmasining titrlashga sarflangan milliliter sonidan uning normalligi hisoblab chiqiladi.
Quyidagi formula bo’yicha hisoblanadi:

unda b-natriy oksalatning aniq tortilgan grammlar miqdori; E-natriy oksalatning ekvivalent og’irligi; V- KMnO₄ eritmasining titrlashga sarflangan millilitr soni;
N- KMnO₄ eritmasining aniqlanayotgan normalligi.


5- laboratoriya ishi
Mor tuzi [(NH₄)₂SO₄∙FeSO₄∙6H₂O)] eritmasidagi Fe²⁺ ionini aniqlash