O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

Neytralizasiya uslubi
Neytralizasiya uslubi bilan tanishish uchun quyidagi ishlar bajariladi. Ma’lum normallikka ega bo’lgan (taxminiy) miqdor eritmasi tayyorlanadi. Uning aniq normalligini fiksanaldan tayyorlangan xlorid kislota eritmasi bo’yicha aniqlanadi va shundan keyin xlorid kislotaning nama’lum eritmasi shu ishqor eritmasi bilan titrlanadi.
1. Ishqor eritmasini tayyorlash. Oldin 0,1 n ishqor eritmasining kerakli miqdorini olish uchun NaOH va KOH ning miqdori hisoblanadi. Bunday ish uchun 500 ml ni tayyorlash yetarlidir. Eritma taxminiy konsentratsiyada tayyorlanganligidan, ishqorni texnik tarozilarda (0,1 g aniqligigacha) tortiladi va
zarur bo’lgan suv miqdorini silindr bilan o’lchab olinadi. Ishqorni suvda eritib uni sinchiklab aralashtiriladi.
2. Tayyorlangan ishqor eritmasi normalligining aniqligini bilish.
a). Fenolftalien bo’yicha tayyorlangan ishqor eritmasi bilan 25-30ml hajmdagi byuretka to’ldiriladi. 250ml hajmli Erlenmeyerning ikkita kolbasiga pipetka bilan 20ml 0,1 dan xlorid kislotasi eritmasi olinadi (normalligi aniq, bo’lgan, fiksanaldan tayyorlangan eritma), kislota eritmasiga 2 tomchi fenoltalein eritmasi qo’shiladi va
30 sekund davomida yuqolmaydigan oqish binafsha rang paydo bo’lganiga qadar ishqor eritmasi bilan titrlanadi.
Titrlash natijalari va hisoblar quyidagi tartibda yozilsadi.
V_HCl=20ml V o’rta KOH=22,73ml
N_HCl=0,1n
V_1KOH=22,70ml
V_1KOH=22,75ml
N_KOH=V_HCl∙N_HCl/V o’rta KOH=20∙0,1/22,=0,08779
b) Metiloranj bo’yicha.Metiloranj indikatori bilan titrlashda “guvoh” bilan titrlash qo’llaniladi (yuqoriga qarang). “guvoh” sifatida 0,1n NaCl yoki KCl eritmasi qo’llaniladi. Distillangan suvni ham qo’llash mumkin. Ikkita Erlenmeyer kolbasiga pipetka bilan 20 ml 0,1n xlorid kislota eritmasidan olinadi. Kislota va “guvoh” eritmasiga 4 tomchidan metiloranjli suv eritmasi qo’shiladi, titrlanayotgan eritmaning rangi “guvoh” ning rangiga o’xshaguncha ishqor eritmasi bilan titrlanadi. Yozish va hisoblab chiqish fenolftalein bilan titrlangandagi hisoblashga o’xshashdir.