O’quv-uslubiy majmua 5140300-Kimyo va ekologiya bakalavr ta’lim yo’nalishi talabalari uchun Tuzuvchi – kimyo fanlari nomzodi

4- laboratoriya ishi


Eritmadagi kuchli kislotalarni aniqlash
Analizni bajarish. Bu ishni bajarish ancha oddiy avval titrlovchi moddaning ishchi eritmasi tayyorlanadi. Keyin uning konsentratsiyasi standart eritma yordamida aniqlanadi (masalan, oksalat kislota). Namunadagi kislotaning miqdori NaOH eritmasi bilan titrlab topiladi.
Titrlashning tugashi indikator rangining o’zgarishiga qarab aniqlanadi.
NaOH ning taxminiy 0,1 n. eritmasini tayyorlash. NaOH ning ishchi eritmasi NaOH ni suvda eritish bilan tayyorlanadi. Buning uchun 0,5 ml 0,1n. eritma tayyorlash uchun qancha NaOH kerakligi hisoblanadi. NaOH beqaror modda, chunki u havodagi suv va CO₂ ni o’ziga tortadi. Shuning uchun uning tarkibidagi namlik va karbonatlarning miqdori o’zgarib turadi. Buni hisobga olib NaOH ning taxminiy 0,1 n. eritmasi tayyorlanadi va bu eritma, standart eritma, masalan, oksalat kislota eritmasi bilan titrlanib aniq konsentratsiyasi hisoblab topiladi.
Oksalat kislotaning 0,1 n. eritmasini tayyorlash. NaOH ning ishchi eritmasining konsentratsiyasining oksalat kislota yordamida aniqlash quyidagi reaksiya tenglamasiga asoslangan:
H₂C₂O₄∙2NaOH=Na₂C₂O₄+2H₂O
Oksalat kislotaning ekvivalentli reaksiya tenglamasiga ko’ra molekulalar massasining yarmiga teng. Oksalat kislotaning tortimi quyidagi formula yordamida topiladi:

Bu yerda, m-tortim massasi; n-eritmaning normalligi; E-kislota ekvivalenti; V-kislota eritmasi hajmi;
Tayyorlangan eritmaning konsentratsiyasi esa quyidagi formula bilan topiladi
N_H ∙V_H = N_a ∙ V_a
Bu yerda, N_H va V_H –konsentratsiya va hajmning nazariy miqdori: N_a va V_a –konsentratsiya va hajmning amaliy miqdori.
Oksalat kislotaning 250 ml 0,1 n. eritmasi quyidagicha tayyorlanadi. Tortimning kerakli miqdori hisoblanadi va analitik tarozida soat oynasi yordamida tortiladi. Tortish natijalari jadvalga yozib boriladi.