O„quv qo„llanmada suv xo„jaligi boshqaruvini yanada takomillashtirish

∑X=938,3
x=29,3
A=2 
V=8 
n=4 
4 
2 
4 
N=lA*lB*n
= 
32 
C=(EX)^2/N
= 
27512,7 
Cy=EX^2-
C= 
281,2 
Cv=EV^2/n
-C= 
244,9 
Sr=EP^2/l-
0,7 

---

192 
C 
Cz=Cy-Cv= 
35,6 
Sug„orish usullari bo„yicha 
1 
2 
3 
4 
Sum
ma
 A
An-Boyovut 
107,2 
108,4 
130,7 
105,6 
451,9 
Paxtakor-1 
113,2 
118,4 
138,8 
116,0 
486,4 
Summa 
B
220,4 
226,8 
269,5 
221,6 
938,3 
SA=EA^2/lB*n-C= 
37,
2 
A nazoratda 
variantlardan 1 ayrib 
yuboramiz 
8-1= 7 
4-1= 
3 
SV=EB^2/lA*
n-C= 
206,2 
CAB=Cv-CA-
CB= 
1,5 
Dispersiya 
Sum
ma 
kv 
Step. 
Svob 
Sr.kv 
G„f 
G„05 
Obщaya 
281,2 
31 
Povtoreniy 
0,7 
3 
Faktor A 
37,2 
3 
37,2 
24,0 
2,07 
Faktor V 
206,2 
1 
206,2 
133,2 
2,81 
AV 
1,5 
4 
0,4 
0,2 
3,77 
Ostatok 
(oshibka) 
35,6 
23 
1,5 
Sx= 0,30 
 
 
 
Sx^2
= 0,39 
 
HCP05
= 
0,77421
9 
Nazorat savollari: 

---

193 
1.
 
Qishloq xo‘jaligi ekinlaridan olingan hosil ma’lumotlariga variatsion statistika 
uslubda matematik ishlov berish qanday aniqlanadi? 
2. Bir faktorli matematik ishlov qanday aniqlanadi? 
3. Ko‘p faktorli matematik ishlov qanday aniqlanadi? 
 
6.12. Qishloq xo„jaligi ekinlarini etishtirishning iqtisodiy samaradorligi. 
6.12.1. G„o„zani etishtirishning iqtisodiy samaradorligi. 
G„o„zaning An-Boyovut-2 va Paxtakor-1 navlarini egatlab sug„orish 
texnologiyalariga bog„liq holda iqtisodiy samaradorligini aniqlashda qo„llanilgan 
barcha agrotexnik tadbirlarga, shu jumladan sug„orish va hosilni yig„ib-terib olish 
uchun ketgan sarf-harajatlar inobatga olindi. Suv tejamkorligi texnologiyalari 
qo„llanilganda sug„orish texnologiyalari uchun iqtisodiy samaradorlikni hisoblash, 
barcha qishloq xo„jaligi va suv xo„jaligi xarajatlarini hisobga olib, oxirgi natija, 
ya‟ni paxta hosildorligidan kelib chiqqan holda olinadigan sof foydani topish va 
uni oshirishdan iborat. Ushbu bob iqtisodiy samaradorlik hamda erishiladigan suv 
tejamkorligini baholashga bag„ishlangan. 
Resurs narxlari va harid narxlari 2017 yilgi amaldagi ko„rsatkichlarga asosan 
olindi. Paxta tan narhini belgilashda Jizzax viloyati Paxtakor tumani fermer 
xo„jaliklarining 2017 yilgi haqiqiy tannarhi asos qilib olindi. 
Sotishdan tushgan pul tajribada terimlar bo„yicha sanoat navlarga asosan 
hosildorlikni harid narhlariga ko„paytirish orqali aniqlandi. 
Jami harajatlar, tajriba variantlarida agrotexnik tadbirlar bir xil bo„lganligi 
sababli, faqatgina sug„orish texnologiyalari, qo„shimcha hosilni terish va tashishga 
ketgan sarf xarajatlar va sug„orishlar soni bilan bog„liq xarajatlar qo„shildi. Qolgan 
xarajatlar bir xilda qilib olindi. 
SHartli foydani aniqlashda, sotishdan tushgan puldan jami harajatlar ayrildi. 
Tajriba variantlari bo„yicha rentabellik shartli foydani jami harajatga bo„lib, 100 ga 
ko„paytirib aniqlandi. 

---

194 
“An-Boyovut-2” va “Paxtakor-1” g„o„za navlari uchun maqbul bo„lgan 
egatlab sug„orish texnologiyalarida nisbatan yuqori hosil olindi, tola sifati ham 
yaxshi bo„ldi, natijada 1 gektar maydondan olingan shartli sof foyda ham oshdi.

---

195