O‘quv qo‘llanma (Barcha bakalavriat ta’lim yo‘nalishlari uchun) Toshkent-2019

I. SHartli xulosa chiqarish.
II. Ayiruvchi xulosa chiqarish.
III. SHartli-ayiruvchi xulosa chiqarish.
I.SHartli xulosa chiqarish deb har ikki asosi yoki asoslaridan biri shartli mulohaza bo‘lgan sillogizmga aytiladi. Ular sof shartli va shartli-qatiy turlarga bo‘linadi.
Sof shartli xulosa chiqarish deb, har ikki asosi va xulosasi shartli mulohaza bo‘lgan sillogizmga aytiladi. Uning formulasi quyidagicha:

p→q q→r p→r	p→q  r→q q
yoki [(p → q) (q → r)] →(p → r)	yoki [(p → q) (  r → q)] → q

1- misol:

Agar fikr isbotlangan bo‘lsa, unda u chin bo‘ladi.
Agar fikr chin bo‘lsa, unda uni rad etib bo‘lmaydi.
Agar fikr isbotlangan bo‘lsa, unda uni rad etib bo‘lmaydi.

2- misol:

Agar havo yaxshi bo‘lsa, teatrga boramiz.
Agar havo yaxshi bo‘lmasa ham teatrga boramiz.
Teatrga boramiz.
SHartli-qatiy xulosa chiqarish deb, katta asosi shartli mulohaza, kichik asosi oddiy qatiy mulohaza bo‘lgan sillogizmga aytiladi. Bunday xulosa chiqarishning ikkita to‘g‘ri (aniq xulosa beradigan) shakli mavjud. Uning formulasi quyidagicha: