O’quv materiallari mavzu: hayvolar morfologiya fanini mazmuni, mohiyati va vazifalari

kekirdak xalqalari

A-qoramol B-mayda kavsh qaytaruvchilarV-cho’chqalar G-otlar kekirdagi 1-serroz parda 2-tog’ay xalqalar 3-siyrak biriktiruchi to’qima 4-muskul qavat 5-shilimshiq parda.

O’pkalar – pulmones - juft nafas olish organi bo’lib, unda nafas havosi bilan qon o’rtasida gazlar almashinuvi kechadi. o’ng va chap o’pkalar – pulmo dexter et sinister o’tkazuvchi yo’llar – bronx, uning shoxchalari va gazlar almashinuvi kechadigan organlar – alveola yo’llari, alveola xaltalari va alveolalardan tashkil topgan. Ikkala o’pkalar ham yurak bilan birgalikda ko’krak qafasida joylashadi. Har bir o’pkada botiq diafragmal yuza – facies diaphragmatica; qavariq qovurg’a yuza – facies costalis va oraliq yuza – facies mediastinalis farqlanadi. Oraliq yuzada chuqurcha – o’pka darvozasi – hilus pulmonis mavjud bo’lib, u orqali o’pkaga asosiy bronx, o’pka arteriyasi, nervlar va o’pka venalari kirib chiqadi. Bronx tomirlar hamda nervlar bilan birgalikda o’pka ildizini – radix pulmonis hosil qiladi.

Plevra – pleura – o’pkaning ustini o’rab turuvchi zardob parda. Bevosita o’pkaning ustini o'ragan plevra vistseral plevra – pleura vicseralis; qovurg’a tomonga o’tsa, parietal yoki qovurg’a plevrasi – pleura costalis; ikkala o’pka o’rtasidagi plevra oraliq plevra - pleura mediastinalis; diafragma tomonga o’tadigan plevra diafragma plevrasi – pleura diaphragmalis deyiladi. Plevraning parietal va o'pka varaqchalari orasida juft plevral bo’shliq – cavum pleurale bo’lib, unda zardob parda hujayralari tomonidan ishlab chiqariladigan zardob suyuqligi –
leguor pleurale mavjud. Bu suyuqlik o’pka ishlayotganda uning ishqalanishini kamaytirib, ishlashiga engillik yaratadi.


O’pka

A-qoramol B-cho’chqalar V-otlar o’pkasi I-chap tomon II-o’ng tomon 1-kekirdak 2-o’tmas cheti 3-o’tkir cheti 4-uchki qismi 5-yurak bo’limi 6-diafragma bo’limi 7-yurak diafragma bo’limi 8-qovurg’a yuzasi 9-oraliq yuza.