O’quv darslik

SEFALOSPORINLAR 
 
Cephalosporinum acremonium zamburug‘idan qator antibiotiklar 
ajratilgan, shu jumladan sefalosporin S. Uni yarim sintetik hosilalari 
“sefalosporinlar” nomini olgan. Ularga sefalotin, sefaleksin, sefaklor, 
sefotaksim, sefuroksim, sefoperazon, sefepim, seftriakson va boshqalar (5-
jadval) kiradi. Ushbu birikmalarning kimyoviy asosi bo‘lib 7-
aminotsefalosporan kislotasi hisoblanadi. 
Tuzilishi jihatidan sefalosporinlar penitsillinga o‘xshashdirlar. Jumladan ikkala 
guruh antibiotiklar tarkibida β-laktam halqasi (l) bor. Ammo jiddiy farqi ham 
mavjud: penitsillinlar tuzilishida tiazolidin halqasi, sefalosporinlarda esa- 
ditidrotiazin (d) halqasi bor. Sefalosporinlar bakteriotsid ta'sir ko‘rsatadilar. 
Chunki hujayra devorini hosil bo‘lishini susaytiradilar. Penitsillinlar kabi ular 
bakteriyalarning hujayra devorini biosintezida ishtirok etuvchi transpeptidaza 
fermenti faolligini kamaytiradilar.
5-jadval. 
Sefalosiorinlar
1 
Kiritish yo‘li 
Sefalosiorinlar avlodi 
I 
II 
III 
IV 
Parenteral 
(tomir ichiga, 
mushak 
ichiga) 
Sefazolin 
Sefalotin 
Sefapirin 
Sefaloridin 
Sefradin 
Sefuroksim
3 
Sefamandol 
Sefoksitin 
Sefonitsid 
Sefprozil 
Sefmetazol 
Sefotetan 
Seforanid 
Sefotaksim 
Seftriakson
4 
Seftrizoksim 
Sefoperazon
5 
Seftadizim
6 
Seftizoksim 
Moksalaktam 
Sefepim
7 
Sefpirom 
Enteral (per 
os) 
Sefaleksin 
Sefadroksil
2 
Sefradin 
Sefaklor 
Sefuroksimak-
setil 
Lorakarbef 
Sefprozil 
Sefiksim 
Sefpodoksim-
proksetil 
Seftibuten 
Sefetamet-
pivoksil 

---

- 832 -
________________________ 
1
Shu guruhga juda xos bo‘lgan qator preparatlar keltirilgan. Boshqalarini 
maxsus adabiyotlarida va ma'lumotlar to‘plamida o‘qish mumkin. 
2
Sinonimi: 
duratsef. 
3
Sinonimlari: in'eksiya uchun preparat (sefuroksim natriy)-zinatsef, enteral
kritish 
uchun 
preparat 
(sefuroksim 
aksetil)-zinnat. 
4
Sinonimi: 
rotsefin. 
5
Sinonimi: 
sefobit 
6 
Sinonimi: 
fortum. 
7 
Sinonimi: 
maksipim. 
Mikroblarga qarshi ta'sir spektriga ko‘ra sefalosporinlar ta'sir spektri keng 
antibiotiklarga mansubdirlar. Ular stafilakokklarning penitsillinazasiga chidamli 
bo‘lsalar ham, ba'zi gramm manfiy mikroorganizmlar (masalan, 
Pseudomonas 
aeruginosa, Enterobacter aerogenes: 
ko‘pincha β-laktomazalarning ushbu tipini 
sefalosporinazalar deb ataladi) ishlab chiqaruvchi β-laktomazalar ta'sirida 
parchalanadi. Sefalosporinlar shartli ravishda 4ta avlodga bo‘lingan.