Oqsill strukturalari va xossalari

-aminokislota tasnifi
І. radikalni (R) kimyoviy strukturasiga kora:
CH2 – CH – COOH
NH2
fenilalanin
б) alifatik: glicin, alanin, valin, serin, glutamin
кислота.
а) aromatik: fenilalanin, tirozin.
в) geterociklik: тriptofan, gistidin, oksiprolin, prolin.
COOH – CH2 – CH2 – CH – COOH
NH2
glutamin kislota
N
СООH
H
prolin

Oqsillar tasnifi

• Shakli (globulyar va fibrillyar)
• Molekulyar massasi (kichik va yuqori molekulali)
• Kimyoviy tuzilishi (oddiy va murakkab)
• Bajaradagan funksiyasi
• Xujayrada joylashishi
• Organizmda tarqalishi (qon, limfa, yurak)
• Miqdoriy jihatdan o׳zgarib turishi (doimiy – konstituitiv va indutsibel)
• Yashash davri (qisqa va uzoq muddatli)

Oqsillarning 4 xil qurilish darajalari tafovut etiladi:

Birlamchi
struktura
Aminokislotalar
ketma-ketligi
Α spiral
Polipeptid zanjir
Subbirliklar ansambili
ikkilamchi
struktura
uchlamchi
struktura
Turtlamchi
struktura

• Oqsil molekulasi polipeptid zanjirida aminokislotalarning ma’lum tartibda ketma-ket joylashishiga oqsillarning birlamchi strukturasi deb aytiladi.
• Oqsillar birlamchi strukturasi asosida peptid bog׳i yotadi.

Oqsil tuzilishi

N-uchi
C-uchi
Peptid bog

Peptid bog׳ni hosil bulishi

Peptid (amid) bog
Peptid bogC-N 0,132 nm

Peptid bog׳ tuzilishi

N-oxiri
C-oxiri
Peptid bog trans konfiguraciyaga ega