O‘qituvchining tarbiyaChilik mahorati reja

Tashkilotchilik qobiliyati – o‘quvchilar jamoasini uyushtirish muhim vazifalarni hal etishda ruhlantirish, o‘z ishini to‘g‘ri tashkillashni nazarda tutadi.

Obro‘ orttira olish qobiliyati – o‘quvchilarga bevosita emotsional irodaviy ta’sir ko‘rsatish va shu asosda obro‘ qozona olishdir. Obro‘ faqat shu yo‘l bilan emas, balki o‘qituvchining o‘z-o‘zini boshqara olishi, namunaviy hulq-atvorga ega bo‘lishi, mehribonlik, nazokatlilik orqali ham qozoniladi.

7. Aktyorlik (artistik) qobiliyati – o‘qituvchining o‘z-o‘zini boshqara olish, har qaysi vaziyatdan chiqishni bilish, aktyorlik elementlaridan foydalana olishi, ijodiy hayol va badiiy hayolga ega bo‘lishi.
Yuqorida sanab o‘tilgan qobiliyatlar tarbiyachilik mahoratini tarkib toptiradi va pedagog ulardan o‘z faoliyatida foydalanadi.

Mahoratli pedagog bo‘lishga intilgan o‘qituvchi o‘zida pedagogik mahorat elementlari bo‘lgan qobiliyatlarini o‘stirishi zarur. Buning uchun pedagogik-psixologik bilimlarini kengaytirishi, maxsus texnikalar, treninglardan foydalanishi kerak.

O‘qituvchining tarbiyaviy ishlari quyidagi yo‘nalishlardan iborat bo‘lmog‘i zarur:

1. 
   O‘quvchilarni o‘rganadi, ularning yosh va individual hususiyatlarini hisobga olgan holda tarbiyaviy ishlarni tashkil qiladi va ularga o‘z-o‘zini tarbiyalashni o‘rgatadi;
   
2. 
   Tarbiya maqsadidan kelib chiqib, tarbiya jarayonini samarali tashkillaydi;
   
3. 
   O‘quvchilar jamoasini yaratadi va undan tarbiya vositasi sifatida foydalanadi;
   
4. 
   Sinf jamoasi bilan ishlayotgan boshqa fan o‘qituvchilari bilan hamkorlik ishlarini tashkil etadi;
   
5. 
   Oila, maktab, mahalla hamkorligini tashkillaydi;
   
6. 
   O‘z ishlarini ilmiy-pedagogik va psixologik jixatdan rejalashtiradi, amalga oshiradi va natijalarini tahlil qilib baholaydi va zaruriy o‘zgartirishlavr kiritadi.
   

Bundan ko‘rinib turibdiki, tarbiyaning mohiyati uning keng qamrovliligidadir va pedagogdan doimo tarbiyani takomillashtirishni talab etadi.

Tarbiya – bu qadimgi va murakkab sohalardan biridir. O‘quvchilarni tarbiyalashda o‘qituvchining pedagogik ta’sir o‘tkazish mahorati muhim o‘rin egallaydi. Bunda muomala madaniyati katta ahamiyat kasb etadi. O‘quvchilar bilan muomalada o‘qituvchi quyidagi pedagogik uslub turlarini qo‘llaydi.

1. 
   Demokratik uslub - tarbiyaviy ishlar natijasini oshkora muhokama qilish va uni o‘quvchilar bilan birgalikda baholab, kelgusi rejalarni tuzishni taqozo etadi. Bu uslub pedagog – o‘quvchi, o‘qituvchilar jamoasi, shaxslararo munosabatlarni erkinlik, demokratik talablar asosida shakllantirib, o‘quvchilar tashabbuskorligi va o‘z-o‘zini tarbiyalash ishiga ijodiy yondashish orqali barcha psixologik-individual imkoniyatlarni, qobiliyatlarni ro‘yobga chiqarishga zamin yaratadi.
   
2. 
   Do‘stona munosabat – o‘quvchi shaxsini hurmat qilish va talabchanlikka asoslangan. O‘z faoliyatini ushbu uslub asosida tashkil etgan o‘qituvchi har bir o‘quvchining kelajagiga umid bilan qarashi, unga individual yondashishga harakat qilish, jazo usullarini tartibsiz qo‘llamasligi, o‘quvchilar jamoasi oldiga istiqbolli tarbiyaviy maqsad qo‘yishga intilish lozim. Aslida, bu uslub ko‘rib o‘tgan birinchi uslubga o‘tishga tayyorlanishdir, unga muqaddima bo‘lishi mumkin. Aksincha, o‘qituvchi mahlum pedagogik mahoratga ega bo‘lishga intilmasa, o‘z fanidan bilimi sayoz bo‘lsa, shaxslaro munosabatlarga ijodiy yondashmasa, kommunikativ qobiliyatini takomillashtirib bormasa, o‘quvchilar uni “maslahatchi” sifatida asta-sekin tan olmay qo‘yishadi. Pedagog o‘zining tarbiyaviy ishlarini amalga oshirishdagi yetakchiligini yo‘qotib, o‘quvchilar hurmatini yengil yo‘l bilan qozonmoqchi bo‘lgan shaxsga aylanib qolishi mumkin.
   
3.