O’qituvchi: Rajabov. B. H mavzu: Kinematika vazifasi. Harakat haqida umumiy tushuncha. Sanoq sistemasi. Vektor kattaliklar. Vektorlar ustida bajarilgan amallar. Ko’chish va yo’l. Mavzuning o’quv rejadagi tartib raqami №

4-rasm. 5-rasm.
Vektorlarni ko’shish: Ikkita va vektorlar yigindisi deb, tomonlari shu vektorlardan iborat bulgan parallelogramning dioganaliga teng bulgan vektorga aytiladi. (4-rasm) _:Bunda va vektorlar 0 nuqtaga Kuchirilgan va ularga parallel bulgan va vektorlar yordamida parallelogramm xosil kilingan. 4 rasmdan kurinib turibdiki va vektorlarni ko’shish uchun vektorning boshini vektorning tugash nuqtasiga Kuchirish va vektorning boshlanish nuqtasini vektorning tugash nuqtasi bilan tutashtirish kifoya ekan. Bir nechta vektor kushilganda aynan shunday ish tutiladi. (5-rasm) lgebrik yigindi deganda kattaliklarning son kiymatlarining kushiluvi, geometrik yigindi deganda esa son kiymatlaridan tashkari yunalishlarini xam xisobga olib ko’shish nazarda tutiladi Vektorlarni ayirish: vektordan vektorni ayirish, vektorga (- ) vektorni ko’shish kabi amalga oshiriladi.
Vektorlarni songa ko’paytirish va ko’shish. Vektorni biror m songa ko’paytirish uning modulini m marta uzgartirish demakdir.
Vektorni n ga bulish uni 1G`n ga ko’paytirishdek bajariladi.

Ikki vektorning skalyar ko’paytmasi. Ikki vektorning skalyar ko’paytmasi deb, bu vektorlar uzunliklari bilan ular orasidagi burchak kosinusi ko’paytmasiga teng bulgan skalyar kattalikka aytiladi. (6- rasm).
6-rasm (

Agar bordiyu bulsa q0 va

buladi. Demak, uzaro perpendikulyar vektorlarning skalyar ko’paytmasi o ga teng buladi.Ikki vektorning vektorial ko’paytmasi . Ikkita va vektorlarning vektorial ko’paytmasi deb, shunday vektorga aytiladiki, bu vektor va vektorlarga perpendikulyar, kattaligi esa tomonlari va vektorlardan tuzilgan parollellogram yuziga teng, yunalishi shunday bulmogi kerakki, vektor parmaning ilgarilanma harakati bilan mos kelsa, parma dastasining harakati vektordan vektorga utish yuli bilan mos keladi. (7-rasm) . Ko’chish va yo’l.